درباره تشخیص

تشخیص در معنای جان بخشیدن به عناصر بیجان که از قوّه تخیّل برمیاد، از صنایع ادبی شناخته شده؛ ولی واقعیّت این است که اصلاً عنصر بیجانی وجود ندارد که شاعر در کلامش بخواهد به او جان بدهد. همه چیز به نوعی جاندار است و شاعر [کسی است که] این جاندار بودن را میبیند. بحث دیدن و دانستن و کشف کردن است، نه تصوّر و ابداع و اختراع. اگر از پروین اعتصامی بپرسید که از کجا بدان حد خیال پروری کرده ای که گفته ای:

نخودی گفت لوبیایی را...

و یا

سیر یک روز طعنه زد به پیاز...؟،

خواهد گفت: خیال پروری و تصوّری در کار نبوده است. اینها واقعاً جاندارند و واقعاً باهم حرف میزنند.