مقدّس نمایی کلامی

حقیقت است که مبانی حقوقی ما از معارف اسلامی و قرآنی برگرفته شده و از همین رو، اصطلاحات تخصّصی آن جز به زبان عربی نباید باشد؛ امّا شایعه است که هر متنی که پر از اصطلاحات عربی باشد، مقدّس بوده و در نتیجه، مانند متون حقوقی الزام آور است. از این مغالطه، سالها و بلکه قرنهاست که در نگارش انواع متون فارسی استفاده می شود. در دورۀ قاجار، شاهد اوج این سبک نامه نگاری بودیم. در دوره های بعدی هرچند از شدّت و غلظت آن کاسته شده، ولی در عرصۀ نامه نگاری اداری همچنان با آن دست به گریبان هستیم و از قرار معلوم به این زودی هم از دستش خلاصی نخواهیم یافت. نامه هایی که متأسّفانه نگارندگانشان -برخلاف امثال قائم مقام فراهانی- سواد عربی هم نداشته و از اصطلاحات آن زبان نیز در جای صحیح استفاده نمی کنند. حتّی استاد بزرگوار ما خانم دکتر مهوش واحددوست در کتاب "شیوه های خواندن، نگارش و ویرایش" که بر فارسی نویسی صحیح تأکید کرده، نتوانسته است شیوۀ صحیح نامه های اداری کنونی را ارائه دهد.

در مقابل این مرض فراگیر، برخی کاربران در فضای مجازی، اصرار عجیبی بر سره نویسی فارسی پارسی (!) داشته و داغتر از خود فرهنگستان زبان و ادب فارسی، هر روز به اختراع واژگان من درآوردی جدید همّت می گمارند که البتّه بیشتر آنها نیز باز از نظر دستوری و یا به دلایل دیگر، صحیح نیستند. استفاده از اصطلاح "باشنده" به جای ساکن، "هموند" به جای عضو، "خویشکاری" به جای وظیفه، "آبخواست" به جای جزیره یا ترجمۀ ذاتاً غلط اسامی خاص از قبیل ابن سینا به "پورسینا" یا ایالت شناختۀ شدۀ "ماوراءالنّهر" به فرارود [برخلاف بین النّهرین یا مزوپوتامی که می توانیم "میانرودان" بگوییمش] و... از جمله نمونه های این بیماری واکنشی اند. مسئلۀ مهمّ دیگر، اینکه: هر واژه ای بار معنایی خاصّ خود را دارد و در مقام تفهیم دقیق مطلب به خواننده یا مثلاً در ترجمۀ یک متن ادبی خارجی، سره نویسی به کار نمی آید، امّا تا هنگامی که واژه های بومی برای ادای منظورمان در دسترس باشد، پرا باید به سراغ واژه های غیر بومی برویم؟ در اینجا با تأکید بر لزوم رعایت اعتدال و همچنین اجتماعی بودن ریشۀ این درد به ظاهر فرهنگی، نمونه هایی از این اصطلاحات عربی متداول در نگارشها و گفتارهای روزمرّه را ارئه می دهم؛ نمونه هایی که اوّلاً ترکیبی و طولانی اند و ثانیاً معادل فارسی شان برابر یا کوتاهتر از خود آنهاست تا خسته کننده نباشد. باشد که تا حدّ امکان به کارشان گیریم:

نگوییم:                               بگوییم:

ازمنۀ سابق                           دوران پیشین

اطالۀ کلام                              پرگویی

اطعمه و اشربه                     خوراک و نوشاک

اعتماد بنفس                        خودباوری

اکل و نیام                            خوردوخواب

الآن                                      اکنون

السّاعه                                هم اینک

الیوم                                    امروز

انتقام طلبی                        خونخواهی

انفجار بزرگ                         مِهبانگ

ایاب و ذهاب                        رفت و آمد

اینجانب                               بنده

بالاجبار                               ناچار

بالاخره                              سرانجام

بالعکس                             برعکس

بأی نحوٍ کانَ                       هرطور که بود

بلا شک                             بی شک

بلا فاصله                           بی درنگ

بلا منازع                            بی همآورد

تارک الصّلوة                       بی نماز

تجدید نظر                          بازنگری

تعجّب برانگیز                     شگفت آور

تعلّق خاطر                        دلبستگی

جدیدالورود                         تازه وارد

جنابعالی                           شما

حدّ اقل                             کمینه

حدّ اکثر                             بیشینه

حسن شهرت                   خوشنامی

خبث طینت                        بدسرشتی

رقیق القلب                       نازکدل

سؤال و جواب                    پرسش و پاسخ

سحرآمیز                          جادویی

سریع السّیر                      تندرو

سلسله جبال                    رشته کوه

سوءتفاهم                        کژفهمی

سوق الجیشی                 راهبردی

شروع و ختام                    آغاز و انجام

صعب العبور                      سخت گذر

ضدّ حمله                          پاتک

طلب مغفرت                     آمرزش خواهی

طویل القامة                      قدبلند

عاقبت بخیر                      خوش فرجام

عدالت طلبی                    دادخواهی

عدم وجود                        نبود

عظیم الجثّه                     غول پیکر

عکس العمل                    واکنش

علی الخصوص                  به ویژه

علی السّویّه                    یکسان

علی أیُّ حالٍ                   به هرحال

عنقریب                           به زودی

عوامل طاحونه                  پرّه های آسیا

غیر قابل قبول                   نپذیرفتنی

غیر مجاز                          ناروا

غیر منتظره                      ناگهانی

فوق الذّکر                        پیش گفته

فی الحال                        حالا

فی المجلس                   در جا

قابل رؤیت                       دیدنی

قابل شرب                      نوشیدنی

قابل قسمت                   بخش پذیر

قدم به قدم                     گام به گام

قسیّ القلب                   سخت دل

قضاوت عجولانه               زودداوری

قطّاع الطّریق                   راهزنان

قمر مصنوعی                 ماهواره

قیل و قال                       هیاهو

کأن لم یکن                     نادیده

کثیر الانتشار                   پر شماره

کریه المنظر                     زشت رو

کلمۀ عبور                        گذرواژه

کما فی السّابق               چنانکه بود

کماکان                           همچنان

لااقل                             دست کم

لغایت                             تا

لوازم التّحریر                  نوشت افزار

ماجرا                             داستان

ماحصل                          دستآورد

متّفق القول                    همصدا

متوسّط القامة                 میانه بالا

مجدّداً                             دوباره

مجهول الهویّة                  ناشناس

مسقط الرّأس                  زادگاه

مع ذلک                           با اینهمه

من باب                           از در

من جمله                        از جمله

منحصر بفرد                     یگانه

من حیث المجموع           روی هم رفته

منوّر الفکر                      روشنفکر

نامتجانس                      ناهمگون

نامطلوب                        ناپسند

ورقۀ امتحان                   برگۀ آزمون

ولدالزّنا                          حرامزاده

هتک حرمت                   پرده دری

هکذا                             همچنین

یحتمل                            شاید

یدی                               دستی

.                                       .

.                                       .

.                                       .

ظرفیّتی به نام یزید

پیامبر اعظم (ص) می فرمایند: «شهادت حسین(ع) شوری در دلهای مؤمنان برپا می کند که تا ابد از بین نمی رود». آسیب شناسی عزاداری امام حسین(ع) بحث مستقل و مفصّلی است که در این مقال نمی گنجد، ولی با توجّه به این سخن مشهور پیامبر(ص)، بنده هنگام بحثهای مربوط به این موضوع و برنامه هایی که دشمنان اسلام و تشیّع برای تخریب و تحریف فرهنگ عاشورا از این مجرا به کار می بندند، همیشه اعلام می کنم که نگران از دست رفتن اصل فرهنگ نیستم و باز به همان علّت معتقدم درِ خانۀ امام حسین(ع) باید بر روی همه باز باشد و هیچ کسی را ولو رسماً به عنوان اراذل و اوباش شناخته شود، از این درگاه نرانیم. حساب آنانی که با آگاهی و به قصد خرابکاری در این ساحت ورود کرده و در اصل در مقام پیاده نظام دشمن عمل میکنند، جداست؛ ولی جوانانی که شور حسینی در آنان زنده بوده و با نیّت خیر وارد عرصه شده اند، باید در حاشیه جایگاه خود را داشته باشند و برای تقویت شعور حسینی و همچنین شناخت درست شعار حسینی، مورد ارشاد قرار گیرند.

در این میان، از نظر حقیر ظرفیّت عظیمی در دست ما برای ارشاد این گروه وجود دارد که متأسّفانه از آن غفلت کرده ایم و آن، شخصیّت یزید بن معاویه(علیهمااللّعنة) دشمن اصلی امام حسین(ع) است که مانند عناصر دیگر جریان عاشورا، از دستبرد تحریف -عمدی یا سهوی- به دور نمانده است. در تقریباً تمام آثار ادبی و هنری متأخّر و بعضاً متقدّم که با نیّت کوتاه مدّت برانگیختن احساسات حسینی و ضدّیزیدی نگاشته و ساخته شده اند، یزید شخصیّتی [صرفاً] قسی القلب، بی رحم و خونریز به تصویر درآمده است که نمونه های آن را در تمام فیلمها و سریالهای ایرانی و غیرایرانی در سطح جهان اسلام -تقریباً به استثنای سریال تنهاترین سردار مهدی فخیم زاده- و نقّاشی ها و کارتونهایی که برای بچّه ها تهیّه شده اند، می بینیم. در حالی که این تیپ، در اصل تیپ "حجّاج بن یوسف" بوده و یزید بیش و پیش از خونریزی و قساوت قلب، یک چهرۀ هوس باز، خیالاتی، عاشق پیشه و بی سیاست و در یک کلام به اصطلاح امروزی "سوسول" بوده است. وی که از کودکی به همراه مادرش در صحرا و درون خیمه بزرگ شده و به جز می و معشوق و کبوتربازی و سگ بازی و... دلخوشی دیگری نداشت، قصد داشت با همان نگاه خیمه ای خودش جهان را اداره کند و از این رو از ترس از دست دادن قدرت یا شاید هم نمایش اقتدار سیاسی و نظامی برای رهایی از تهمت، برخلاف وصیّت صریح پدرش که از هرکس بیعت بگیری، با سه تن -عبدالله بن عمر، عبدالله بن زبیر و حسین بن علی (ع)- کاری نداشته باش، از قضا در همان ابتدا بر بیعت گرفتن از همین سه تن اصرار کرد و عاقبت نیز با آفریدن فجایعی مانند واقعۀ کربلا و منجنیق باران کردن کعبه، قربانی همین بی سیاستی های خود شد. وی چهره ای -به اصطلاح امروزی- تُپُل و خوشگل داشت با چشمانی خمارین و آثاری از آبله بر روی صورت. بچّه ننه و همیشه مست و اهل قمار بوده، زیاد می خوابیده، نماز را ضایع می کرده و با میمون و... انیس بوده، شعرهای خوبی هم به شیوۀ جاهلیّت می سروده است. هرچند این صفات منجر به قساوت قلب نیز می شوند و در کنار بی سیاستی، باید انگیزۀ دشمنی عشیره ای بنی امیّه با بنی هاشم و اصل اسلام را هم به علّت یابی جنایات یزید افزود، امّا این خود خصلتها در درجۀ اوّل، هیچگاه با صفات یک خونریز نظامی مسلک مستبد خشک و خشن و صد البتّه منضبط و مقرّراتی هماهنگ نبوده و نیستند.

حال با توجّه به آنچه گفته شد، ظرفیّت این چهره از آنجاست که جوانان آنچنانی امروزی را با اصلاحاتی که در تصویرسازی های ادبی و هنری مان انجام می دهیم و در مواقع نیاز با گفتگوی مستقیم، به این نکتۀ مهم رهنمون شویم که: "امام حسین(ع) توسّط همین بچّه سوسول ها کشته شد. اگر حسینی هستید که ان شاءالله هم هستید، خود را شبیه یزید نکنید". این نیز ظرفیّتی است که تاکنون مثل همۀ ظرفیّتهای دیگر ما مغفول مانده و جا دارد که هرچه سریعتر آزاد شود تا به خواست خدا شاهد آثار و برکات آن باشیم.

آزادی مطبوعات

برخی تحلیلگران اجتماعی بر آنند که: حکومت ها چون در دوران ضعف خود باشند، به اختیار یا بناچار مطبوعات را تا حدّ زیادی به حال خود رها می کنند و چون در دوران قدرت باشند، محدودیّت های خود علیه مطبوعات را اعمال می کنند. بنده به شخصه این عقیده را چندان صحیح نمی دانم و با نسبت دادن بی بندوباری و تقیّد مطبوعات به ضعف و قدرت حکومتها موافق نیستم. ای بسا حکومتی در اوج قدرت باشد و مطبوعات دچار ولنگاری باشند و بسا حکومتی ضعیف بوده و مطبوعات در محدودۀ یک سری تقیّدات و تعهّدات به سر برند.

نمونۀ زندۀ آن، در مقایسۀ وضع کنونی مطبوعات جامعۀ ما با یکصد سال پیش و بیشتر از آن است. آن روزگار -یعنی ایّام انقلاب مشروطه و سالهای پیش و پس از آن- آزادی مطبوعات در داخل و بعضاً خارج کشور محقّق بود؛ ولی مطبوعات خود "جنبه" و ظرفیّت این آزادی را داشتند و با هر رویکردی که فعّالیت می کردند، دغدغه و کلیدواژۀ اصلی شان، میهن و میهن دوستی و چگونگی حلّ مشکلات ایران بود. با توجّه به فرضیۀ ارائه شده، اگر حکومت آن زمان ضعیف بود، باید شاهد بی بندوباری مطبوعات می بودیم. اگر نیز قوی بود، باید شاهد قلّت عناوین مطبوعات و انحصار مطالب آنها به تعریف و تمجید از دولت و دربار و انعکاس اخبار آن می بودیم. در حالی که هیچکدام از این دو وضع مذکور پیش نیامده و مطبوعات در عین تکثّر عناوین و رویکرد انتقادی، خود دارای قابلیّت درونی بوده و اجازۀ سوءاستفاده از فرصت پیش آمده را به خود نمی دادند. پس وضعیّت آن روزگار در هیچکدام از دو حالت ضعف و قدرت حکومت، گویای آن فرض نیست.

امروزه تا حدّ زیادی عکس وضعیّت دوران مشروطه را در کشورمان ملاحظه می کنیم؛ مطبوعات کثیر و پرشماره که بخش اعظم شان در کنار آگهی های تبلیغاتی، دربردارندۀ خبرهای کم اهمیّت روزمرّه فاقد تجزیه و تحلیل و حتّی گزینش و اولویّت بندی اند. اگر هم تحلیلی هست، صرفاً حزبی و گروهی و جناحی بوده و در راستای قدرت طلبی سیاسی و از میدان به در کردن رقیب، از تخریب و نفی هیچ چیز حتّی اسلامیّت و بلکه ایرانیّت خود نیز ابایی ندارند. هنوز برای هم وطنان ما قابل هضم نیست که یک روزنامه نگار ایرانی، چطور و به چه منظوری باید بعد از ماجرای توهین مطبوعات اروپایی به پیامبر اعظم (ص)، تیتر خود را "من شارلی هستم" انتخاب کند؟! اینها نمونه هایی از بی جنبگی و بی ظرفیّتی اصحاب جرایدی است که که گویا حرفۀ روزنامه نگاری به یکباره بر گردۀ آنان تحمیل شده و خود عشق و علاقه ای به این کار نداشتند تا هدف و برنامه ای برای آن داشته باشند. این موارد، نه به قدرت حکومت کنونی ایران بر می گردد و نه به ضعف آن. همگی، از جا نیفتادن صحیح استخوان دررفتۀ شاخصه های هویّت ملّی و دینی ما در عصر حاضر ناشی می شود!

تالوس، غول مفرغین

دان ناردو در کتاب "اساطیر یونان و روم" درباره تالوس غول مفرغین اسطوره های یونان می نویسد:

برخی از پژوهشگران می پندارند که بخشهایی از داستان آرگونات ها بر اساس خاطره های واقعی دور و مبهم بوده اند. جی.وی.لیوس پژوهشگر در این قطعه برگزیده از کتاب آتلانتیس گمشده، بخشی از داستان سفر بازگشت آرگونات ها را که در نزدیکی کرت با غولی به نام تالوس رویارو می شوند، خاطرنشان می سازد. لیوس آنگاه جزئیات مختلفی از این داستان افسانه ای را با فوران گسترده آتشفشانی در جزیره ترا، آنهم در نزدیکی کرت، در روزگار مینوسی ها -که اینک از این فوران مستنداتی در دست داریم- ارتباط می دهد:

 وی (تالوس) تماماً از مفرغی نفوذناپذیر ساخته شده بود، به استثنای رگی در نزدیکی قوزک پایش که لایه ای نازک پوشانده شده بود. آرگونات ها وحشت زده از پرانه های وی (سنگهایی که پرتاب می کرد) از ساحل عقب نشستند و آنگاه که مدئا گفت توانسته است بر آن غول فائق آید، راهی دریا شدند، مدئا طلسمی بر آن غول انداخت که چشمانش را تیره و تار کرد و او که تخته سنگ بزرگی را برداشته بود تا بر مدئا بیفکند، قوزکش را سنگ تیزی خراشید. آنگاه ایکور (نیروی زندگی) وی چنان سرب گداخته روان شد و یکباره نیرویش فروکاست و با صدای خرد شدن وحشتناکی، از پرتگاه صخره ای فروافتاد.

چنین است داستانی که آپولونیوس در سده سوّم پیش از میلاد نوشته است؛ امّا تاریخ داستان آرگونات ها به کهنترین مراحل منظومه های حماسی یونان می رسد و اغلب تصوّر می رود که بازتابی از سفرهای اکتشافی قدیم میسنی ها بوده است. از این زندانبان مفرغی که تخته سنگهای را به سوی کشتی های راهی کرت پرتاب می کرد، چه می توان دریافت؟ آیا او صرفاً یک شخصییّت داستانی یا خیالی است؟ ( برخی پژوهشگران) می پندارند که شخصیّت تالوس، تجسّم خاطره یونانیان قدیم از آتشفشان ترا است. ترا از دسترسی به کرت از طریق شمال که دریانوردان میسنی کهن از آن استفاده می کردند، ممانعت می کرد: تنه مفرغین ناشکستنی وی معرّف دیواره دهانه آتشفشانی واقع بر ستیغ ترا است و سنگهایی هم که او پرتاب می کرد، همان بمب های آتشفشانی پرتاب شده از دهانه آتشفشان هستند. پاشنه او هم همان آتشفشان فرعی کوچک واقع در ساحل جزیره است. وی آنگاه فرو می ریزد و خاموش می گردد که تمام ایکور تنش چون سرب گداخته روان می شود که این خود، نشانه سرد شدن جریان گدازه در پایان فوران است.

فارغ از اینکه واقعیّت تالوس یونانیان عبارت از چه بوده است، تفسیر افسانه های اینچنینی به پدیده های طبیعی، عجولانه و تا حدّ زیادی ناشی از کبر و غرور است. حتّی پژوهشگرانی وجود دارند که خلاف باور به فطرت مشترک جامعه بشری، اساس پیدایش شرک و خدایان پرستی -و ای بسا خداپرستی(!)- را هم، به همین پدیده های طبیعی و تکراری در زندگی انسانهای نخستین نسبت می دهند که باید فکری به حال آن کرد.

معاونت بحران

می گویند: جهان امروز، جهان سانسور خبرها نیست، جهان مدیریّت آنهاست. رویکرد رسانه های رسمی کشور ما و در رأس آنها رسانۀ ملّی نیز در سالهای اخیر و به طور خاص پس از اقداماتی چون راه اندازی شبکۀ خبر و بخشهای خبری مانند 20:30 و تغییر فرم بخش خبری 21 در شبکه های دیگر، از این قرار بوده است؛ امّا به نظر می رسد در جاهایی آنچنانکه باید موفّقیّت لازم را به دست نیاورده و نتوانسته است عموم مخاطبان خود را به طور کامل قانع کند که خود را از پیگیری اخبار شبکه های ماهواره ای بی نیاز دانسته و متقاعد شوند که: گیریم تلویزیون ایران دروغ می گوید، آیا این بدان معنی است که بی.بی.سی راست می گوید؟!

از موارد برخورد ناشیانه با بحرانهایی که بنا بود به شیوۀ صحیح مدیریّت رسانه ای شوند، انعکاس نادرست اخبار مربوط به آغاز بحران سوریه و شورش گروههای مخالف علیه دولت مشروع بشّار اسد آن هم همزمان با اوجگیری جریان بیداری اسلامی در کشورهای عربی بود. از همان ابتدا مشخّص بود که این شورش از سنخ قیامهای کشورهایی مانند تونس و مصر و لیبی و یمن و بحرین و رییس جمهور سوریه نیز از سنخ دیکتاتورهای آن کشورها نیست و این حرکت، برنامۀ غربی ها برای استفاده از فرصت پیش آمده در منطقه است؛ به دلایلی چندی چون: 1- آن قیامها ابتدا از پایتخت شروع شده و سپس به نقاط دیگر کشورهای مربوط تسرّی یافتند، ولی حرکت سوریه در ابتدا از نقاط دور افتادۀ آنجا شروع شد. 2- آن قیامها ابتدا مسالمت آمیز بوده و سپس به خشونت گرایید، ولی حرکت سوریه از ابتدا خشونت بار و مسلّحانه بود. 3- آن قیامها نخست با داعیۀ اصلاحات اقتصادی بوده و سپس رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت، ولی شورشیان سوریه از همان اوّل داعیۀ سیاسی داشتند. 4- تفاوت اصلی دیگر، حمایت کشورهای خارجی از شورشیان سوریه بود که در قیامهای دیگر دیده نمی شد. امّا متأسّفانه رسانۀ ملّی ما، به جای روشنگری دربارۀ تفاوت ماهوی حرکت سوریه با حرکت های کشورهای عربی دیگر، ابتدا با رویکرد بی اعتنایی نسبت به آن ماجرا برخورد کرد و بعداً که کار در سوریه بالا گرفت، نتوانست از عهدۀ مدیریّت افکار عمومی برآید و هنوز هم عدّه ای از هموطنانمان در داخل کشور، مطابق با تبلیغ غربی ها، رییس جمهور سوریه را دیکتاتور می دانند.

از جمله موارد دیگر از این اشتباهات که به داخل کشور باز می گردد، یکی طرز برخورد رسانۀ ملّی با جریانات زمستان پارسال بود که ابتدا از اعتراضات ذاتاً به حق ولی جهت دهی شده توسّط دشمنان، با عنوان "اغتشاشات" یاد کرد و بخشی از ملّت را که چنین ابراز نارضایتی هایی را محکوم می دانستند، به جان بخش دیگر ملّت انداخت. چیزی که آرزوی دیرینۀ دشمن بود و متأسّفانه با اشتباه مدیران مربوط، برآورده شد. چنین تبلیغ شد که دشمن در صدد ایجاد نارضایتی در بین مردم است، ولی اصل قضیه این بود که نارضایتی در بین مردم وجود دارد و دشمن در صدد سمت و سو دادن به آن است. البتّه آرزوی اصلی دشمن در این مورد برآورده نگردید و نهایتاً که تب این ابراز نارضایتی ها فروکش کرد، رسانه ترجیح داد از اصطلاح "اعتراضات" استفاده کند، ولی اندکی دیر شده بود... . در جریان خرابکاری های باز جهت دهی شدۀ درویشان گنابادی نیز، در برخوردی ناشیانه، در برخی از بخشهای خبری، از آنان با عنوان "فرقۀ انحرافی" یاد شد که فارغ از انحرافی بودن یا نبودن این فرقه و در کل آیین درویشی، یک گاف بزرگ رسانه ای و یک عمل شنیع ضدّاخلاقی بود: اینکه یک نفر صاحب هر عقیده ای که باشد، به هر دلیلی اکنون در زندان به سر می برد. تا اینجای کار که مشکلی نیست. هواداران او نیز به حق یا به ناحق خواهان آزادی او هستند. تا اینجا هم مشکلی نیست. مشکل از آنجا شروع می شود که گروه هواداران از قانون اطاعت نکرده و با اقدام به اعمال خرابکارانه، در پی باج گرفتن از مراجع قانونی بر می آیند. البتّه که این اقدامات آنان محکوم و قابل پیگیری و مجازات است، ولی طرز تفکّر و عقاید آنان چه جایگاهی در شکل گیری این حوادث داشت؟!

اینها نمونه هایی از کمبود بصیرت در میان متولّیان رسانۀ ملّی است که لازم است با افزایش سه اصل اساسی «هوشمندی، شناخت و تقوا»، نسبت به تقویت آن در خود اقدام کنند. در آن صورت است که نمونه های موفّقی از مدیریّت بحران را در کشورمان شاهد خواهیم بود، وگرنه باید مانند دفعات پیشین منتظر دامن زده شدن به آن باشیم!

بزرگترین حسرت ها در روز قیامت چیست؟

حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند:

بزرگترین دریغها در روز رستاخیز دریغ مردى است که مالى را جز از راه طاعت خدا به دست آورد، پس مردى آن را به ارث برد و در طاعت خداى سبحان انفاق کند. او بدان انفاق به بهشت رفت و نخستین بدان راه دوزخ سپرد.

تصور کنید فردی را که روز و شب سگ دو می‌زند و از راه حرام مال روی مال جمع می‌کند. دائم حرص و جوش قیمت ارز و سکه را می‌زند، تا زنده است در زندگی‌اش آرامش ندارد. ناگهان مرگ یقه‌ی او را می‌گیرد و کارش را تمام می‌کند. بعد از مدتی  همه‌ی اموال او به فردی مثل فرزند یا برادرش به ارث می‌رسد. این کسی که مال، بدون هیچ زحمتی  به او رسیده ، در راه خدا اموال را انفاق می‌کند.

روز قیامت فرا می‌رسد و این مردی انفاق کرده به بهشت می‌رود و آن مردی که برای این مال انفاق شده سال‌ها زحمت کشیده و از راهی غیر طاعت خدا ( راه حرام ) پول جمع کرده به صورت در آتش دوزخ افکنده می‌شود. 

چه حسرتی بالاتر از این ، و چه دردی بالاتر از این که کسی با مال تو در راه خدا انفاق کند و به بهشت برود و خودت با خواری به جهنم بروی.

پس تا دیر نشده هشیار و بیدار باشیم و تا زنده هستیم خودمان در راه خدا انفاق کنیم تا توشه‌ای برای یوم الحسره داشته باشیم.

(منبع: وبلاگ گوهرنویس)

نتیجۀ نظرسنجی

در پست قبلی پرسیده بودم: "به نظر شما، در گرانفروشی ها و نابسامانی های اقتصادی اخیر، کدام عامل بیشتر از همه مؤثّر است؟" و سه گزینه ارائه کرده بودم: "1- توطئۀ دشمن، 2- بی تدبیری دولت، 3- کوتاهی های ملّت". تعداد ۱۲ رأِی تا اینجا به دستم رسید که آمار آنها به شرح زیر است:

۱- توطئۀ دشمن: ۳ رأی به صورت همۀ موارد یا گزینۀ مطرح نشدۀ "مدرنیته"، روی هم رفته ۱ رأی.

۲- بی تدبیری دولت: ۶ رأی به همراه دو رأی در کنار دو مورد دیگر، در مجموع ۶/۷ رأی.

۳- کوتاهی های ملّت: ۲ رأی با دو رأی در کنار موارد دیگر، جمعاً ۲/۷ رأی.

۴- آراء باطله: ۱ رأی.

مشاهده می شود که اکثریّت کاربران، گزینۀ دوّم یعنی بی تدبیری دولت را عامل اصلی این اوضاع می دانند و گزینه های دیگر به ترتیب کوتاهی های ملّت و توطئۀ دشمن با فاصلۀ زیادی در رتبه های بعدی قرار دارند. بنده خود، گزینۀ دوّم را صحیح می دانسته و می دانم؛ امّا همچنان که در روی کار آمدن دولت کنونی، به رأی اکثریّت احترام گذاشته ام، اینجا نیز در مقام انداختن تقصیرات به گردن همین دولت منتخب مردم، باز به رأی اکثریّت احترام می گذارم؛ تا خدا چه خواهد!

نظرسنجی

به نظر شما، در گرانفروشی ها و نابسامانی های اقتصادی اخیر، کدام عامل بیشتر از همه مؤثّر است؟

1- توطئۀ دشمن.

2- بی تدبیری دولت.

3- کوتاهی های ملّت.

ملّای رومی، ترکی یا فارسی: انگور و عنب و اوزوم

از سه نفر از هنرمندان و مجریان توانمند و فرهیختۀ تلویزیون که هر سه داریوش نام دارند و هرسه نیز اتّفاقاً کچل هستند(!) یعنی آقایان داریوش کاردان، داریوش فرهنگ و داریوش ارجمند با تمام ارادتی که خدمتشان دارم، سخن مشترکی در برهه های مختلف شنیده ام که از آنان بعید می نماید: "مولوی در طول عمرش یک بیت یا حتّی مصراع به ترکی نسروده..." در اعتراض به مصادرۀ ملّیت مولوی از سوی دولت ترکیه در سالهای اخیر. اینکه ترکیه در این میان تزویر کرده و دروغ پراکنی می کند، سخن راستی است و مولوی که در درجۀ اوّل شخصیّتی انسانی و در درجۀ دوّم اسلامی است، در درجۀ سوّم ایرانی است و نه چیز دیگر. امّا آیا چنین شخصیّتی با وجود اندیشۀ خاصّ جهان وطنی (انترناسیونال) و احساس مسئولیتّی که برای خود به عنوان یک مبلّغ اسلامی -البتّه نه از سنخ معمول آن- قائل است، فارغ از اینکه زبان مادری اش چه بوده باشد، غریب است که با زبان ترکی هم به عنوان زبان سوّم عالم اسلام -ولو در حدّ اندکی- آشنا بوده و چند کلمه نیز بدین زبان سروده باشد؟ کلمات و عبارات ترکی که از وی موجود است و حتّی غزلی که بنده خود در نسخه ای از دیوان شمس چاپ تهران به مطلع «گله سن بنده ستایک غرضم یق اشدرسن» مشاهده کرده ام، شاهدی بر این امر است و به علّت قلمفرسایی های متعدّدی که پیشتر صورت گرفته، مجال توضیح بیشتر در این باب نیست. امّا کسانی که نادانسته تکرار می کنند مولوی ترکی نمی دانسته، قصد اثبات چه چیزی را دارند؟

پشت پردۀ آن سخن نادرست، تلاش برای اثبات این ادّعا است که مردم آناتولی آن زمان (قرن 7 هجری) ترکی نمی دانسته اند تا شاعری مثل مولوی برای آنان شعر بسراید. ادیب معاصر اورموی جناب آقای علی رزم آرای که همیشه نیز روی "ی" آخر نام خود تأکید می کند تا با سپهبد علی رزم آرا اشتباه نشود(!) نقل می کرد: در جلسه ای در تهران، همین ادّعا از طرف عدّه ای مطرح شد؛ در آنجا گفتم "گیریم آناتولی آن زمان ترک نبوده، ولی اگر ترک نبوده، فارس هم نبوده، بلکه رومی بوده است. پس مولوی اشعار فارسی خود را برای چه کسانی سروده است؟ اگر هیچ فارسی زبانی در آنجا نمی زیسته یا خود وی رومی نمی دانسته، به چه دلیل سرزمین مادری خود را رها کرده و در آنجا ساکن شده است و اگر مردم آناتولی فارسی می دانسته اند یا مولوی خود به رومی مسلّط بوده، پس آنان به همان دلیل ترکی نیز می دانسته اند!!". در مثنوی مولوی، حکایتی مربوط به چهار نفر همسفر یکی ایرانی، یکی عرب، یکی ترک و یکی دیگر رومی درج است که با پولی که همراه داشتند، خواستند غذایی تهیّه کنند. ایرانی گفت: با این پول "انگور" می خریم، عرب گفت: لا! بلکه "عنب" می خریم، ترک گفت: من "اوزوم" می خواهم و رومی گفت: "استافیل" می خواهم! به نظر می رسد خود مولوی این میان حکایت همان انگور و عنب و اوزوم و استافیل را پیدا کرده؛ ولی ظرافتی که در اینجا وجود داشته و از چشمان بسیاری پنهان مانده است، این است که: اوزوم در ترکی کلمه ای است که -مانند شیر در فارسی- ضرب المثل چند معنایی است: 1- انگور، 2- صورتم، 3- شنا کنم! و اینکه او از میان تمام غذاها و میوه ها، این میوه را برای حکایت خود انتخاب کرده و فی المثل از "سیب و تفّاح و آلما" سخن نرانده است، نکته ای ظریف است که ریشۀ انتخاب طرح اوّلیّۀ حکایت در ضمیر ناخودآگاه شاعر را می رساند!

سرزمین صلح

ما 30 سال است که با هیچ کشوری جنگ نکرده ایم؛ ولی اگر جنگهای تحمیلی تدافعی مانند دفاع مقدّس هشت ساله را از آن استثناء کنیم، نزدیک به 170 سال است با هیچ کشوری نجنگیده ایم. امّا باز اگر ضدّحمله هایی را که برای باز پس گرفتن سرزمینهای از دست رفته مانند جریانات جنگهای ایران و روس صورت گرفته، از آن استثناء کنیم، این مدّت چند قرن دیگر بلندتر می شود. باز هم اگر کشورگشایی هایی مانند حملۀ کریم خان زند به بصره و یا فتوحات نادر را که با هدف بازگرداندن قلمرو ایران به حالت اصلی رخ داده، از آن استثناء کنیم، این مدّت طبق تصوّر عموم باید به حدود 2500 سال پیش و زمان داریوش برگردد که قلمرو تاریخی ایران زمین برای نخستین بار تعریف شد؛ امّا با اینهمه، من می خواهم چیز دیگری بگویم.

اقوام اوّلیّۀ آریا که در تاریخ با نام هوری شناخته می شوند، از حدود 2400 تا 1700 سال پیش از میلاد به مدّت 7 قرن شروع به تقسیم و پخش به نواحی مختلف منطقه کردند که حتّی تا حدود مصر نیز پیشروی کرده و آثار فرهنگی و تمدّنی خود را در آنجا مستقر ساختند. حساب بین النّهرین و شامات و فلسطین و آناتولی و از آن طرف جلگۀ سند و ماوراءالنّهر و آسیای مرکزی هم که معلوم است. آثار این مهاجرت ها و همنشینی ها نیز به میزان کافی، در تاریخ های رسمی و روایی ملّت های منطقه به چشم می خورد. روی این حساب، لشکرکشی های داریوش هخامنشی و جانشینانش به سرزمینهای اطراف و بخصوص مصر که پیشرفته ترین تمدّن دنیای باستان بوده، بدون ادّعا نبوده است و بر پایۀ شواهد مبنی بر وجود رگه های ایرانی در تمدّن آنها از جمله رواج یکتاپرستی مقطعی در قالب پرستش خدای خورشید (آتون) در مصر همزمان با دوران مهاجرت آریاها واقع شده است. چیزی که جا دارد در رسانه های جمعی مورد توجّه افکار عمومی قرار گیرد. ما هیچگاه با هیچ کشوری جنگ نکرده ایم!

مسئلۀ اصلی

چند سالی بود که عادت کرده بودیم هر چندوقت یکبار، خبر خودداری رویارویی با حریفی از رژیم صهیونیستی توسّط یکی از ورزشکاران ایرانی را بشنویم و اینکه این اقدام، در راستای حمایت از مردم مظلوم فلسطین صورت گرفته است؛ از آنجا که عادت چیز مطلوبی نیست(!)، اخیراً خبرهای دیگری می شنویم... . بنده در صدد محکوم کردن یا ارائۀ اظهارات وکیل مدافعانه از اقدامات اخیر نیستم. تنها می خواهم اذهان خصوصی و عمومی را به سمت و سوی این سؤال اساسی سوق دهم که: چرا بعد از نزدیک به 40 سال از استقرار نظام اسلامی در ایران، چنین اتّفاقاتی باید بیفتد؟

دلایل مختلفی می تواند داشته باشد؛ ولی شاید یک دلیل عمده اش این باشد که: ورزشکاران ما هنوز فرق "به رسمیّت نشناختن اسرائیل" را "با دفاع از مردم فلسطین" تشخیص نمی دهند. صدا و سیما و دیگر متولّیان امر هم بنا به مصالحی که خود بهتر می دانند، بدشان نمی آید این تفاوت نزد مردم همچنان ناشناخته باقی بماند. اسرائیل فقط دشمن فلسطین نیست که ما صرفاً به خاطر مردم فلسطین -که در پدید آوردن وضعیّت اسفبار کنونی برای خودشان بی تقصیر نبودند- از به رسمیّت شناختنش اجتناب کنیم. اسرائیل حتّی صرفاً دشمن اسلام هم نیست، بلکه دشمن کلّ بشریّت است و این باید برای مردم ایران جا بیفتد. ای کاش در کنار روز قدس که در آن فیلمهایی مانند "بازمانده" را به نمایش در می آورند، یک روز دیگر هم در تقویم رسمی ما جدّی گرفته شود که در آن فیلمهایی چون "شکارچی شنبه" نشان داده شود. پیشنهاد حقیر، روز "نکبت" است. مابقی دست صاحب اختیاران است.

عصر جاهلیّت

چندی پیش خبر مرگ ناصر ملک مطیعی بازیگر نام آشنای تیپ جاهلی سینمای ایران منتشر شد و عدّه ای را که زورشان به مرکب نرسیده و سازوبرگش را می کوبند، جرئت داد که برایش اظهار داغداری کنند؛ و البتّه در این میان، کم نبودند آقایان مردمی و -به خاطر همین مردمی بودنشان- ریاکاری چون جناب پرویز پرستویی که در سایۀ رأفت نه چندان اسلامی نظام، در سوگواری اش سخنرانی کنند. حالا این بازیگر فقید قبل از انقلاب، مختصری بعد از انقلاب هم کار کرده بود. محمّدعلی فردین را که بعد از انقلاب به کلّی از سینما کناره گرفته بود، یادمان هست که چند سال پیش هنگام مرگش، انواع و اقسام یادواره های غیر رسمی برایش گرفتند تا حدّ نقش کردن چهره اش روی تیشرت ها و در این امر، نکته هاست... .
بنده با خود این بازیگران کاری ندارم؛ آنچه که مهمّ است، فرهنگی است که در طول سالهای کاری خود در بین جامعۀ ایرانی جا انداخته اند. اینکه یک مرد به زن همسایه خطاب خواهر کند، بعد برود داخل کاباره و رقص و آوازهای با پوشش نامناسب زنهای مردم را ببیند! یا برود زورخانه و از مولا علی بگوید، بعد از آنجا راهش را کج کند سمت میخانه و مشغول خوردن عرقیّات شود! امثال پدران دهۀ شصت که کاراکتر "تقی عشقی" در سریال خوش رکاب نمایندگی شان را بر عهده داشت، بار آمدۀ همین فرهنگ اند که بالای کامیونشان می نویسند: بیمۀ ابالفضل، ولی داخلش پر است از عکسهای هایده و حمیرا و مهستی! بله؛ شاید این هم بخشی از فرهنگ ماست، ولی مطمئن باشید آن بخشِ نیازمند به اصلاح فرهنگ ماست و نه بخش قابل پاسداری اش. اگر همۀ خوبی ها در مردمی بودن و پاسداشت فرهنگ مردمی جمع بود، خدا هیچ پیامبری را مبعوث و هیچ کتابی را بر بشر نازل نمی کرد.

إنّا لله و انّا إلیه راجعون

خدا رفتگانتان را بیامرزد. دایی ام 41 سال بیشتر نداشت که پریشب در جدال با خرچنگ بیرحمی که به جانش افتاده و جگرش را می کاوید، از بیمارستان امید ارومیه دنیا را ترک کرد و دو فرزند 20 ساله و 15 ساله از خود به جا گذاشت، با یک امیرعلی 20 ماهه... .

اکنون از دست من کاری بر نمی آید جز نثار صلوات و فاتحه و قرائت قرآن و طلب مغفرت. شما هم می توانید کمکم کنید. اجرکم عنداللّه.

در جستجوی تروای واقعی

در حالی که یونانیان باستان نبرد تروا را رویدادی واقعی می پنداشتند، پژوهشگران سدۀ هجدهم و نوزدهم میلادی بر این باور بودند که این نبرد و شخصیّت های آن کاملاً اسطوره ای بوده اند. پیتر کانللی، تاریخنگار دورۀ کلاسیک، در کتابش با عنوان افسانۀ ادیسه می نویسد که چگونه در منطقه ای باستانی به نام حصارلیق در شمال غربی ترکیۀ امروز، تروای واقعی شناخته شد. تروا را یک باستان شناس تازه کار به نام هاینریش اشلیمان در سال 1870 کشف کرد. وی چندین شهر یافت که بر روی یکدیگر ساخته شده بودند. او در دوّمین لایه، نشانه هایی از آتش سوزی یافت و به این نتیجه رسید که همان شهر تروای هومر است. در سال 1882 اشلیمان به باستان شناسی حرفه ای به نام ویلهلم دورپفلت پیوست و به او اجازۀ کاوش داده شد. دورپفلت 9 شهر پیاپی را در این نقطه شناسایی کرد و توانست نشان دهد که شهر تروای هومر میان لایه های ششم و هفتم بوده است. یک هیوت آمریکایی در سالهای 1932 تا 1938 یافته های دور پفلت را بررسی و تأیید کرد؛ امّا تکنیک های بهتر، آنان را قادر ساخت چیزی حدود 30 درصد لایه های مختلف مسکونی را شناسایی کنند. کارشناسان هنوز بر سر این که تروا به دست میسنی ها ویران شده باشد، توافق نظر ندارند. لایۀ هفتم تروا فقیر و پرجمعیّت بوده است. این شهر به واسطۀ آتش و آن هم فقط پس از 30 سال زندگی از میان رفته است. خانه های حقیرانه اش را در برابر دیواره های شهر و در هم فشرده ساخته بودند. این ویژگی ها از یک موقعیّت محاصره خبر می دهند و مردمانی که برای حفظ جان از خارج شهر به داخل آمده و ازدحام کرده بودند.

________________________________________________________________

* برگرفته از: اساطیر یونان و روم، نوشتۀ دان ناردو، ترجمۀ عسگر بهرامی، چاپ دوّم 1386 ، انتشارات ققنوس

لغت نامۀ فضای مجازی

بنویسید:                       بخوانید:

کوروش کبیر                    محمّدرضا پهلوی

استاد شجریان                میرحسین موسوی

خطّ امام                         اصلاح طلبی

بیت امام                        سیّدحسن خمینی

پرسپولیس                     نظام سلطنتی

احمد شاملو                   محمود اقبالی

فروغ فرّخزاد                    فرح دیبا

جنّتی                           شورای نگهبان

رفسنجانی                     مسئولان نظام

عرب ها                         مسلمانان

صفوی ها                       شیعیان

عایشه                          وحدت اسلامی

دکتر شریعتی                 اسمشو نمیدونم!

اصغر فرهادی                  پورنوگرافی

حقوق بشر                    همجنس بازی

حقوق زن                        زن سالاری

جشنوارۀ فیلم فجر           جشن هنر شیراز

انتقاد از برنامه های سیما  اعتراض به ممنوعیّت ماهواره

توافق                               تسلیم

روشنفکری دینی               التقاط

توسعه                             وابستگی

آزادی                              فحشا

تراکتورسازی                   پان ترکیسم

دولت نهم                       دولت دوّم

مقابله با تهدیدات داخی   تفرقه افکنی

گرامی می داریم            نام می بریم

محکوم می کنیم            کاری نمی کنیم!

عرفان و تصوّف               سکولاریسم

خودیاوری                     خداناباوری

انسان گرایی                انسان خدایی

سرزمین ماد                 کردستان

سیّدجواد ذاکر              شاهین نجفی

مشاوره                       تبلیغات

اعتدال                         نفاق

افراطی گری                 روحیۀ بسیجی

اسلام سیاسی            اسلام سیاسی!!

اسلام رحمانی             اسلام شیطانی

دشمن شناسی           نمادشناسی

عزاداری محرّم              فرهنگ حسینی

چادر                            حجاب

تظاهر                          تشرّع

شعار                           ارزش

آداب معاشرت              سبک زندگی غربی

هوش اجتماعی            مهارت در تعارفات دروغ

روابط عمومی بالا           بی حیایی

آراسته                         آرایش کرده

فعّال فرهنگی              علّاف اقتصادی

خوانندۀ نسل جوان        دیشب دعوا کرده با مامان!

.                                 .

.                                 .

.                                 .

دورنمای تاریخ آشور

1871 تا 1813 پ.م: شامشی آداد نخستین پادشاه آشور.

1759 پ.م: فتوحات حمورابی.

1600 پ.م: فتح بابل به دست هیتی ها.

1600 تا 1365 پ.م: حکومت کاسی ها و میتانی ها در آشور.

1365 تا 1330 پ.م: فرمانروایی آشور اوبالیت اوّل نخستین پادشاه آشور جدید.

1224 تا 1208 پ.م: فرمانروایی توکولتی_نینورتای اوّل.

1200 پ.م: غارت و آتش سوزی بسیاری از شهرهای غرب آسیا و مصون ماندن آشور.

1146 تا 1123 پ.م: فرمانروایی بخت النّصر.

1115 تا 1077 پ.م: فرمانروایی تیگلات پیلصر اوّل.

1077 تا 911 پ.م: دوّمین دوران تاریک آشور.

911 تا 891 پ.م: فرمانروایی ادد_نیراری دوّم نخستین پادشاه آشور جدیدتر.

883 تا 859 پ.م: فرمانروایی آشور نصیرپال.

853 پ.م: جنگ شل مناصر سوّم با پادشاهی های شام.

744 تا 727 پ.م: فرمانروایی تیگلت پیلصر سوّم.

722 تا 705 پ.م: سارگن دوّم.

694 پ.م: ویرانی بابل به دست سناخریب جانشین سارگن.

681 پ.م: قتل سناخریب به دست پسرانش از جمله اسارحدّون که بر تخت سلطنت می نشیند و بابل را می سازد.

671 پ.م: حملۀ اسارحدّون به مصر و بعد شورش مصر و مرگ اسارحدّون در راه سرکوب شورش.

668 تا 627 پ.م: آغاز فرمانروایی آشور بانی پال.

639 پ.م: ویرانی ایلام به دست آشور بانی پال.

627 پ.م: مرگ آشور بانی پال و ضعف آشور.

626 پ.م: جنگ نبوپلصر فرمانروای کلده علیه آشور.

615 پ.م: فتح آشور به دست کی هوسئره و نبوپلصر.

612 پ.م: فتح نمرود و نینوا و ویرانی کامل آشور به دست ماد و بابل.

610 پ.م: شکست آخرین فرمانروای آشور از ماد و بابل و پایان کار آشور.

آشنایی با برخی تقویم های مشهور جهان

ماههای   ماههای   ماههای  برجهای  القاب ماههای القاب دورۀ ماههای   ماههای ماههای

شمسی  قمری     میلادی     فلکی     شمسی       ساسانی   رومی   هخامنشی     ایلامی

فروردین     محرّم          ژانویه      حمل         چمن          ماه نو       تشرین اوّل  آدوکنیش       خادو کانو

اردیبهشت  صفر           فوریه        ثور          گل آور         نوبهار        تشرین دوّم ثور_وهار        تورومایر

خرداد      ربیع الاوّل      مارس      جوزا        جان پرور       گرماافزا      کانون اوّل   ثائی گارسیش ساآکوریزی اس

تیر          ربیع الثّانی     آوریل      سرطان     گرماخیز      شب افزون   کانون دوّم    گرم پد          کارماباتاش

امرداد   جمادی الاولی   می         اسد       آتش بین     جهان تاب      شبّاط       ازن بازیش      تورنابازش

شهریور جمادی الثّانی   ژوئن       سنبله    جهان بخش    جهان آرای      آذار         کارباشیا       گاایری شباایش

مهر          رجب          ژوئیه       میزان       دژم خوی      مهرگان       نیسان      باگیادیش       باگی تیاتیش

آبان         شعبان         اوت       عقرب        بارن ریز         خزان          آیار          ورک زن         مارکاشانا

آذر          رمضان       سپتامبر     قوس       اندوهگین     سرما فزای  حزیران       آچی یادیه     خائیانی ایش

دی          شوّال         اکتبر       جدی          مادّه        شب افروز      تموز          انامک          خاناماگاش

بهمن      ذیقعده         نوامبر       دلو           برف آور      سرما افزا     آب           سامیاماش     سامیامانتاش

اسفند     ذیحجّه       دسامبر     حوت       مشکین فام    روز افزون     ایلول         ویخن            میکانا

(...ادامه)
ماههای ماههای ماههای جشنهای  زمان برگزاری حیوانات تقویم ماههای رومی علامات
یهودی   قبطی   مندایی ایران کهن    جشنها             مغولی             جدید       برجها

تژی          توّت       امیرا     فروردگان     19 فروردین           موش             ینواریوس     
مرحشوان   بابه        تورا    اردیبهشتگان 3 اردیبهشت           گاو              فبراریوس     
کسیلو      هتور      صلمی    خردادگان   6 خرداد                پلنگ            مرطیبوس    
طبیث       کیهک    سرطانا    تیرگان      13 تیر                خرگوش           افلیریوس    
شبط        طوبه       اریا       امردادگان   7 امرداد               نهنگ             ماییوس     
اذار          ارشیر   شمبلتا    شهریورگان  4 شهریور              مار               یونیوس     
نیسان     برمهات     قینا      مهرگان      16 مهر                اسب             یولیوس     
ایار          برموده     ارقوا       آبانگان      10 آبان             گوسفند           اغسطس   
سیوان     بشنس    هطیا      آذرگان       9 آذر                 میمون         سبطمبریوس  
تموز         بئونه       گدیا     خرّم روز       1 دی                 مرغ              طمبریوس   
أب           اپیب      دولا       بهمنگان      2 بهمن              سگ            نوامبریوس   
أیلیل       مسری     نونا     اسپندارجشن 5 اسفند            خوک              دمیریوس  

مبدأ برخی تقویم های مشهور تاکنون
هجری شمسی:  1397 سال پیش
هجری قمری:       1440 سال پیش
میلادی:              2018 سال پیش
یزدگردی باستانی: 7043 سال پیش
ملکی:                940   سال پیش
معتضدی:            1124 سال پیش
رومی:                2330 سال پیش
اشکانی:            2353 سال پیش
اسکندری:          2289 سال پیش
بهیزکی:            3743 سال پیش
یونانی:             2794 سال پیش
یهودی:             5779 سال پیش
ترکی باستانی:  88640242 سال پیش

مدیر مدرسه

اینجانب شریف برزگری صدقیانی فرزند ستّار در سال 1341 در روستای صدقیان در یک خانوادۀ مذهبی، سالم و کشاورز به دنیا آمدم. دوران ابتدایی را در روستای صدقیان تا چهارم ابتدایی و کلاس پنجم ابتدایی را در دبستان کوروش کبیر (الغدیر فعلی) به مدیریّت مرحوم مبارکی و مرحوم پرویز مرادزاده گذراندم. دورۀ راهنمایی را در مدرسۀ راهنمایی رضازادۀ شفق (محلّ فعلی دبستان فرهنگیان 2 ) به مدیریّت مرحوم عبدالله کاظمی کهنه شهری و آقای شمس الدّین یزدانی با موفّقیّت گذراندم. دورۀ دبیرستان را در دبیرستان رضاشاه کبیر (در محلّ فعلی دبیرستان سمیّه) به مدیریّت آقایان سلیمی و بیلان با موفّقیّت گذراندم که دورۀ دبیرستان مصادف با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییرات سیستمی در کشور بود.

پس از اخذ دیپلم در سال 1359 وارد تربیت معلّم شدم. در سال 1365 در کارشناسی رشتۀ برنامه ریزی تربیتی وزارت آموزش و پرورش در تهران پذیرفته شده و در سال 1367 موفّق به اخذ مدرک لیسانس گردیدم. همزمان با تحصیلات در تهران در طیّ دوره های کاردانی و کارشناسی در شهرهای سلماس، پلدشت، اشنویّه و تهران به تدریس در تمامی مقاطع تحصیلی نیز مشغول بودم. محلّ خدمت و تدریسم در سلماس دبیرستانهای امیرکبیر، شهید رضوی و شهید زمانلوی تازه شهر، دبیرستان پسرانۀ روستای قره قشلاق و مدارس راهنمایی طالقانی و شهید مطهّری سلماس بوده است. از سال 1367 تا 1369 در آموزش و پرورش سلماس در پستهای مشاور و راهنمای امور فرهنگی انجام وظیفه کردم. از سال 1369 تا 1371 در آزمون اعزام به خارج برای خدمت و تدریس، به کشور پاکستان مأمور شدم و پس از اتمام مأموریّت، با توجّه به علاقه مندی ام به آموزش و پرورش و شغل مقدّس معلّمی، به تأسیس مدرسۀ راهنمایی غیرانتفاعی (غیردولتی) اقدام کردم که باذ موافقت وزارت و استان، این موفّقیّت حاصل شده که خدمتی فراتر به همشهریان و نوجوانان سلماس نمایم. در سال 1373 مدرسۀ راهنمایی دانش، در سال 1375 آمادگی و ابتدایی دانش پسرانه و در سال 1376 دبیرستان پسرانۀ غیرانتفاعی دانش را راه اندازی کردم که لازمۀ آن، قبول زحمات زیاد و تلاش خستگی ناپذیر و جذب و جلب همکاران وارسته و دبیران دلسوز و متخصّص و علاقه مند به حرفه و هنر معلّمی بود؛ که جا دارد از همۀ کسانی که در این مجتمع آموزشی تلاش نموده اند، تقدیر و تشکّر نمایم و از اساتید گرامی و عزیزانی که دار فانی را وداع گفته اند و به رحمت ایزدی پیوسته اند، یادی کنم. روحشان شاد.

در این آموزشگاه، خدمات ارزنده ای صورت گرفته است که حاصل آن، پذیرش و قبولی صدها نفر در رشته های فنّی_مهندسی، پزشکی، داروسازی، دندانپزشکی، پرستاری، حقوق و قضاوت، ادبیّات فارسی، دبیری و... با مدارک فوق دکتری، دکتری، فوق لیسانس، لیسانس و کاردانی می باشد که اینک پس از گذشت 25 سال، در عرصه های مختلف در کشور عزیزمان مشغول به خدمت بوده و یا در حال تحصیل اند. در حقیقت، آیینۀ درخشش مجتمع آموزشی دانش، فارغ التّحصیلان و دبیران این مؤسّسه بوده است. همچنین در این مجتمع، جوانان متعهّد و متخصّص جذب کار و تدریس گردیده و پس از خدمات چندساله و آموزشهای لازم، در این مدرسه، از طریق آزمون استخدامی وارد آموزش و پرورش گردیده اند که بیانگر تأثیرگذاری این مجتمع در خدمات ارزندۀ آموزشی و تربیتی در درازمدّت در منطقه، استان و کشور می باشد. جا دارد از زحمات استاد گرانقدر و علاقه مند به تاریخ روستای صدقیان و شهر سلماس جناب آقای محمّدرضا مهرزاد صدقیانی تقدیر و تشکّر نمایم و از خدای متعال برای تمامی کسانی که دلسوزانه به تاریخ این مرز و بوم عشق می ورزند و در تقویت آثار آن تلاش می نمایند، توفیق روزافزون را درخواست نمایم.

___________________________________________________________________________

پ.ن: متن فوق برای چاپ در کتاب «تاریخچۀ آموزش و پرورش سلماس» از استاد مهرزاد آماده گردیده است.

گشت ارشاد، آری یا نه؟

گشت ارشاد، حرکتی است که چند سال پیش با هدف ادّعایی ساماندهی مُد و لباس و مبارزه با بی حجابی در کشور شروع شد و از همان ابتدا مخالفان و موافقان خود را داشت و تا اندازه ای در جامعه سروصدا کرد که عنوان فیلمی نیز قرار گرفت؛ فیلمی که خود نیز تا اندازۀ کافی مورد استقبال واقع شده و اخیراً به چاپ(!) دوّم رسید. این اقدام در آن مقطع زمانی، علی رغم صورت گرفتنش از طرف نهادهای رسمی، به خاطر بی مقدّمه و شتابزده انجام گرفتنش، اقدامی خودسرانه و مشکوک و به همراه تفکیک جنسیّتی دانشگاهها، یکی از دو اقدام صورت گرفته از این دست از طرف انقلابی نمایان نفوذی در بین نهادهای انقلابی جهت ضربه زدن به اصل نظام و در قالب و جلد خوشپوش تر تخریب دولت وقت بود. دولتی که رئیس وقت آن در آن ایّام پیوسته قسم یاد می کرد که با این دو اقدام مخالف است، ولی مخالفان اصرار عجیبی داشتند که مردم کشورمان دو اقدام مزبور را به اسم او و از طرف او ببینند. امّا گذشته از اهداف و اغراض سیاسی، چرا این اقدام محکوم است؟

برخی موافقان معتدل(!)، با قبول افراطها و تندخویی های صورت گرفته در این میان، از اصل اینچنین برخوردها با بی حجابی دفاع کرده اند، ولی در عین حال هیچکدام نتوانسته اند در مغز کوچک خود، تفکیکی بین بر خورد با "بی حجابی" و برخورد با "بی حجابان" قائل باشند! چیزی که حضرت امام نیز در طیّ ماجراهای اخیر روسری بر چوب کردن برخی دختران جوان در تهران، به صراحت بر آن تأکید کردند. از این رو اصل گشت ارشاد از اساس غلط است، چه لطیف باشد و چه خشن. هدف ادّعایی که امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه با بی بندوباری در طرز پوشش و رفتارهای اجتماعی باشد، درست است؛ ولی گشت ارشاد -به هرشکلی که بخواهد اجرا شود- به هیچوجه مصداق این موارد ادّعایی نمی تواند باشد. باید دید ریشه ها و زمینه ها کجاست و با آنها برخورد کرد، نه با جوانان معصوم از همه جا -جز در حدّ تلگرام(!)- بیخبر. تا جایی که برای برخی این توهّم دست داده که گشت ارشاد با خوشگل ها برخورد می کند نه با بی حجاب ها!

نکتۀ دیگر اینکه: به هرحال بعد از چندهزار سال حکومت پادشاهی، تازه سی_چهل سال است که توانسته ایم در کشورمان حکومت اسلامی تشکیل دهیم؛ از این رو اسلامی ساختن کشور هم هزینه های بسیار بسیار گزافی دارد که به جز امثال شهیدان رجایی و باهنر و بهشتی و مطهّری و آوینی (رحمة الله علیهم) از دست کس دیگری بر نمی آید. مسئولان کنونی در خواب هم نمی توانند ببینند که یک دهم و یک صدم اخلاص آن بزرگواران را بتوانند داشته باشند. کار اینها فقط نمایش رفع تکلیف است و بس. وقتی از آیت الله مفتّح با عنوان شهید راه وحدت حوزه و دانشگاه یاد می کنیم، از سردار تهرانی مقدم با عنوان شهید راه موشکی شدن ایران، از استادان احمدی روشن و علیمحمّدی و رضایی نژاد و شهریاری با عنوان شهدای راه هسته ای شدن ایران و...، به این معنی است که در هرکدام از زمینه های اسلامی سازی کشور حدّاقل باید یک شهید تقدیم کنیم. حال، کو شهید راه مبارزه با احتکار؟ کو شهید راه اسلامی شدن دانشگاه؟ کو شهید راه فراگیر کردن حجاب اسلامی؟ کو شهید راه حمایت از کالای ایرانی؟ کو شهید راه بانکداری بدون ربا؟ کو شهید راه سبک زندگی اسلامی؟ کو شهید راه ازدواج جوانان؟ کو شهید راه تحوّل اقتصادی؟ و... . پس روشن است که همۀ اینها هزینه می خواهد و با گشت زنی کاری از پیش نخواهد رفت!

هم شرقی، هم غربی؟

عدّه ای از اساتید بزرگوار ادبیّات را عقیده بر آن است که واژۀ "خاور" در نوشته های کهن ایرانی، علاوه بر معنای مشهورش یعنی مشرق، در معنای مقابل آن یعنی مغرب نیز به کار رفته است؛ یکی از استنادات عمدۀ ایشان، بیتی از شاهنامۀ حکیم فردوسی در ضمن داستان فریدون است؛ آنگاه که قلمروش را میان سه فرزندش سلم و تور و ایرج، تقسیم می کند:

«نخستین به سلم اندرون بنگرید.................همه روم و خاور مر او را گزید»

امّا به نظر می رسد لازم است با دقّت بیشتری به معنای این بیت نگریسته شود؛ نکتۀ نخست قابل ذکر در این خصوص اینکه گروه اسامی سرزمینهای بزرگ همسایه در نظر ایرانیان، خود به دو قسمت بزرگ و کوچک تفکیک شده و گاه مانند چین و ماچین (=مِهاچین: چین بزرگ) نام اصلی بر منطقۀ کوچکتر (آسیای جنوب شرقی) اطلاق شده و گاه مانند دشت سواران نیزه گذار (بخش میانی قلمرو بین النّهرین و ایلام باستان و احتمالاً قلمرو حکومت کیش، برابر با خوزستان کنونی) که ضحّاک از آنجا خاسته است، به سبب [به اصطلاح] سامی تبار بودنش، تازی تصوّر شده و خود خوزستان را هم در مقطعی عربستان گفته اند. حتّی خود ایرانیان هم از این الطاف بی نصیب نمانده و فی المثل هندیان، کشمیر را ایران کوچک نامیده اند! پس نام سرزمینها در نوشته های کهن را لزوماً نباید با اسامی جغرافیایی مشهور منطبق دانست. در این میان، روم نیز در منابع ایرانی، عمدتاً به سرزمینهای شام و آناتولی و گاه به بخشهایی از قلمرو دولت تاریخی ماد اطلاق گردیده و مکان سرزمین "سلمان" را باید در آن حوالی جستجو کرد. نکتۀ دوّم نیز اینکه عبارت "روم و خاور" صرفاً از سنخ دو واژۀ مترادف نبوده و می تواند "روم و خاور آن" معنی دهد؛ یعنی: سرزمینهایی که خود در باختر ایران قرار گرفته اند و به روم ختم می شوند. یا به عبارت دیگر: سرزمینهایی که در خاور روم قرار گرفته و از آن طرف به ایران منتهی می گردند. حال، اگر نکتۀ نخست را نیز در کنار این قضیه قرار دهیم، به آسانی رهنمون می شویم که سرزمین سلم/صرم یا روم و خاور مذکور در شاهنامه، بایستی شامل بخشهایی از شام و آناتولی و به احتمال بسیار قلمرو اقوام سورمائیت/سرمت بوده باشد. (نک: بخش اوّل از مقالۀ سلماس و ساکنان اوّلیّۀ آن از نگارنده).

شاید بسیاری از محقّقان داخلی، در اظهارنظرهایی از سنخ آنچه گفته شد، قصد و غرضی ندارند؛ امّا قطعاً اروپایی ها، قصدشان از این پریشان نمایی ها در جغرافیای تاریخ روایی ما، بیگانه ساختن ملّت ما از هویّت تاریخی خویش است و باید در بازگویی نظرات ایشان با احتیاط وارد شد.

آیا اعنمادت به داشته‌هایت بیشتر است یا به خدا؟

حضرت امیر علیه السلام می‌فرمایند:

ایمان بنده راست نباشد، جز آنگاه که اعتماد او بدانچه در دست خداست بیش از اعتماد وى بدانچه در دست خود اوست، بُوَد.

کسانی که همه‌ی امید و اعتمادشان به ثروت یا قدرت‌شان است و گمان می‌کنند حالا که پول و قدرت دارند می‌توانند هر کاری که دلشان بخواهد و به هر نحوی که میلشان بکشد، می‌توانند انجام دهند؛ اینان بسیار غافل و گمراهند و ایمان آنها دروغ مضحکی بیش نیست.

طبق این فرمایش حضرت ، همیشه باید حواسمان باشد ؛ چه فقیر ، چه پولدار ؛ چه ضعیف ، چه قوی ؛ همه و همه باید به قلب و درون خودمان مراجعه کنیم و ببینیم مثلا در پذیرفته شدن در کنکور ، آیا امید و اعتماد من  بیشتر به دانسته‌ها و تلاش خودم است یا به خداوند!؟ آیا برای تلاش‌های خودم یک حساب جداگانه باز کرده‌ام یا نه، تمام داشته‌هایم را از خدا می‌دانم و تنها امید یکتای بی همتایم خداوند مهربان قادر است؟

به قلب خودت رجوع کن، اگر دریافتی که اعتمادت به داشته‌هایت بیشتر از اعتمادت به خداوند است ، بدان که در ایمانت ریگی درشت به کفش داری و باید در اعتقاداتت تجدید نظر کنی! اما اگر دریافتی خدا و محبت خدا در قلبت لانه کرده و برای خدا حساب ویژه‌ای در دلت باز کرده‌ای، بدان که کارَت درست است و خدا را هزاران بار شکر گو.

(برگرفته از وبلاگ گوهرنویس)

ضایع نباشی!

یادمه یه بار بچّه که بودم، از کوچه پشتیمون داشتم میرفتم خونه، یه زنی رو از پشت دیدم شبیه مادرم با همون چادر گلی، صدا زدم: مادر! مادر! وقتی رسیدم بهش، دیدم مادرم نیست، برا اینکه ضایع نشم، الکی به صدا زدنم ادامه دادم تا از اونجا دور شدم!!

________________________________________________

پ.ن: حالا این خوبه، این مطلب رو بخونید تا حساب کار دستتون بیاد.

خطای بینایی

تابستان یکی از سالهای گذشته، 16 - 15 ساله که بودم، چند روزی در منزل عمویم در شهر ماکو شمالی ترین شهر کشور که در میان کوهها و صخره ها بنا شده، مهمان بودیم. پنجرۀ اتاقشان روبروی یکی از کوههای آنجا بود و صبح ها که پا می شدم، خطای بینایی جالبی برایم رخ می داد: هرچه از پنجره دور می شدم، کوه به علّت قرار گرفتن بیشتر در قاب پنجره بزرگتر به نظر می رسید و هرچه به طرف پنجره نزدیک می آمدم، کوه کوچکتر می شد! این، از سرگرمی های جالب آن روزهای من بود... .

بعدها فهمیدم مسائل و مشکلات زندگی هم همینطور هستند: هرچه از آنها بترسیم و عقب بکشیم، بخش بیشتری از ذهن ما را به خود اختصاص می دهند و به نظر بزرگ می آیند؛ امّا اگر همّت کنیم و برای حلّ و فصلشان قدم جلو بگذاریم، کوچکتر می شوند. به همین راحتی!

مناظره ای از وبلاگ پاتوق بچّه شیعه ها

پسر: پدر! چرا بعضی ها با اسلام مخالف هستن؟

پدر: اسلام کهنه است، مال اعراب ۱۴۰۰ سال پیشه و خرافه است پسرم... فقط گفتار نیک، پندار نیک، کردار نیک ...
پسر: جمله ای که گفتین از کیه؟
پدر: زرتشت گفته.
پسر: زرتشت کی هست؟
پدر: پیغمبر ایرانیه، که ۲۵۰۰سال پیش زندگی می کرده.
پسر: این که خیلی کهنه تره!
پدر: خفه شو پسرم .
پسر: پدر! ذوالقرنینی که توی قرآن اومده همون کوروشه؟!
پدر : آره پسرم، بخاطر همین که آدم بزرگیه، خدا ازش تو قرآن اون همه تعریف کرده.
پسر: قرآن که مال ۱۴۰۰ پیش و خرافه است !!
پدر: خفه پسرم!
پسر: پدر! یعنی الآن ما باید زرتشتی باشیم؟
پدر: آره دیگه! دین عربا ارزونی خودشون، اونا به ایران حمله ورشدن و به زور ما رو مسلمون کردن.
پسر: پس چرا وقتی مغول حمله کرد ما بودایی نشدیم یا وقتی اسکندر ایران رو فتح کرد، مسیحی نشدیم؟ تازه؛ اگه حملۀ یه مهاجم به یه کشور دیگه، مساوی باشه با پذیرفتن دین مهاجمین از سوی مردم اون کشور، چرا وقتی ایرانی ها رومی ها رو شکست دادن، مردم شون زرتشتی نشدن؟ از این گذشته، اندونزی بزرگترین کشور مسلمونه، عربا که دیگه به اونجا حمله نکردن، پس چجوریه که همه مسلمونن؟ اونجا که دیگه شمشیری تو کار نبوده! ها؟
پدر: خفه شو پسرم! دیگه داری زیادی حرف میزنی.
پسر: پدر، این کوروشی که تو این همه ازش تعریف میکنی راستی راستی کبیر بوده؟

پدر: آره پسرم! خیلی بیشتر از اونی که فکرشو می کنی کبیربوده.
پسر: پس چرا هیچ ادیب و دانشمندی یا هیچ شاعری اسمی ازش نبرده؟ مثلاً چرا اسمی ازش تو شاهنامۀ فردوسی نیست، یا تو این همه شعر از حافظ  و سعدی و مولوی و سنایی و عطّار و رودکی و خیلی های دیگه هیچ اثری از این عمو کوروش نیست؟
پدر: خفه میشی یا خودم خفه ت کنم؟
پسر: پدر! مگه دیشب اون آقاهه توماهواره نمی گفت یه ایرانی اعتقاداتشم باید ایرانی باشه و دین عرب به درد خودش میخوره؟
پدر: آره میگفت، خوبم میگفت.
پسر: امّا پدر! خود آمریکایی ها و اروپایی ها که ادّعا میکنن مسیحی هستن؟
پدر: خب که چی؟
پسر: پس چرا اونا خودشون پیرو دینی شدن (مسیحیّت) که منشأش یه کشور عربیه؟؟ چرا مسیحیّت برای اونا بیگانه نیس، و کلّی هم براش تبلیغ میکنن، امّا اسلام برای ما باید بیگانه باشه؟
پدر: خفه خون میگیری یا همین پاکت سیگارو بچپونم تو حلقت؟؟!!
و و و...
             
قانون:
اندکی حقیقت، نابود کنندۀ بسیاری از باطل است. (امیرالمؤمنین -ع-)

در کمال حیرت

نزدیکی های ساعت 12 ظهر دیروز در حال قدم زدن در خیابون شلوغ و پر سروصدای امام ارومیه بودم که احساس کردم گوشیم لرزیده. برداشتم و دیدم یک تماس بی پاسخ از ادارۀ ارشاد سلماس داشتم. زنگ زدم به اداره و داخلی امور انجمن ها رو گرفتم. خانم حق پناه (مسئول انجمن ها) برداشت و با اون صدای آرومش گفت که: "فردا ساعت 2 و نیم بعد از ظهر اداره باشید تا آماده بشیم برای شرکت در بزرگداشت استاد محسن منصوری در ارومیه". یا شاید هم من اینطور شنیدم. از شنیدنش هم خوشحال شدم که بالاخره برای یک ادیب فرهیختۀ شهرمون که بالای 80 سال از عمرش میگذشت، میخوان یه بزرگداشت بگیرن. و اینکه بعد از 9 - 8 سال از اوّلین و آخرین دیدارم با استاد، دویاره میخوام ببینمش... .

جشنوارۀ استانی شعر دفاع مقدّس خوی بود و من هم در حال گذروندن خدمت سربازی بودم که باهم از نزدیک دیدار کردیم و یک ساعتی موقع برگشتن توی اتوبوس اختلاط کردیم. به اسم میشناختم و آثاری از خودش و برادر بزرگترش (فیروز منصوری) و پدرشون (میرزا اسماعیل منصوری) خونده بودم. از کوه و دشت و باغ و چمن گفتیم. میگفت که: «شخصیتهای سیاسی میرن، ولی کوهها و صخره ها و خاک وطن باقی میمونن. اگه من به جای مدح سیاسیّون بیام و از قارنی یاریخ (=کوهی افسانه آمیز در سلماس) شعر بگم، اونوقت شعرم باقی میمونه و به هدر نمیره». راست هم میگفت. "حیدربابا" ی مرحوم استاد شهریار و نظیره هایی که براش سروده شد، "اورمو گؤلو(دریاچۀ ارومیه)"ی مرحوم طیّار قولنجی، منظومه های "مئشه(جنگل)" و "اوچ قارداش(سه برادر)" از مهدی وطنی شاعر جوان همشهری و منظومۀ در حال تدوین "چمنلر(چمنها)" از آقای خیری سلطان احمدی، شاهد مثالهای خوبی بر قضیه بودند. در حالی که اشعار خیلی از شاعران سیاسی سرا و -به قول خودشون- آزادیخواه معاصر به فراموشخانۀ تاریخ پیوستند و از یادها رفتند. گلایه هایی هم داشت از بد روزگار که عدّه ای اراذل و اوباش چطور به خودشون اجازه داده بودند با پررویی تمام، بعد از انتشار کتاب معروف داداش، تو روزنامه شون بهش افترا ببندند که نویسنده برای تدوین این کتاب چقدر پول و چقدر متاع دنیوی از کیا و کیا گرفته! چیزی که حتّی پشت سر حضرت فردوسی -اعلی الله مقامه- هم میگن. معلوم نیست خودشون چقدر پول گرفته ن تا این حرفها رو بزنن! کسانی که به جای انتقاد علمی از مطالبی که بهش ایراد دارن، دست به سانسور و تهمت و افترا میزنن... .

با اشتیاق خودم رو برای دیدار فردا آماده میکردم. وقتی بعدازظهر همون روز در جلسۀ انجمن ادبی حاضر شدم، با کمال بهت و ناباوری دیدم که میگن استاد از دنیا رفته و مراسم فردا در واقع مراسم روز سوّم ایشون خواهد بود. ناراحت شدم؛ ولی بیشتر از درگذشت استاد، از مرده پرستی خودمون. امروز هم با پرسنل ادارۀ ارشاد رفتیم و در مراسم ایشون شرکت کردیم. فاتحه ای نثار کردیم و یک حزب قرآن قرائت کردیم ثوابش هدیه به روح مرحوم و برگشتیم. وصیّت کرده بود در سوّمین روز درگذشتش کتابهاش رو به حاضران مراسم اهدا کنند. نصیب من هم دو جلد از کتابهای خوبش یکی برگردان منظوم چند داستان از کتاب دده قورقود و دیگری مجموعۀ "نامه ها، خامه ها و ترانه ها" بود که علاوه بر مکاتبات منثور و منظوم، شامل یادداشتهایی از اون مرحوم پیرامون ادبیّات و نقد ادبی بود. روحش شاد و قرین آرامش باد و تا کوهها و دشتها و خاک وطن پابرجاست، البتّه که آثار استاد هم پابرجاست؛ ولی من همچنان:

در حیرتم از مرام این مردم پست

این طایفۀ زنده کش مرده پرست

تا هست، به ذلّت بکشندش به جفا

چون مُرد، به عزّت ببرندش بر دست!

چطور ممکن است؟

در آستانۀ انتخابات اخیر مجلس خبرگان، انگلیس میگفت: به آیت الله مصباح و آیت الله یزدی و آیت الله جنّتی رأی ندهید؛ حضرت امام گفتند: آنچه دشمن می گوید، مردم عکس آن عمل کنند. مردم [تهران] هم دقیقاً عکس "آن" عمل کردند و با این کار خود آن خسارت را به بار آوردند. در حیرت بودم که چگونه چنین چیزی ممکن است؟ تا آنکه با مرور این فراز از سفارشات پیامبر(ص) در غدیر خم و رفتاری که برخی صحابه در برابرش انجام دادند، پی به چگونگی مطلب بردم:

«ای مردمان! علی را برتر دانید؛ که او برترین مردمان از مرد و زن پس از من است؛ تا آن هنگام که آفریدگان پایدارند و روزی شان فرود آید.
دور دورباد از درگاه مهر خداوند و خشم باد بر آن که این گفته را نپذیرد و با من سازگار نباشد!
هان! بدانید جبرئیل از سوی خداوند خبرم داد: "هر آن که با علی بستیزد و بر ولایت او گردن نگذارد، نفرین و خشم من بر او باد!" البته بایست که هر کس بنگرد که برای فردای رستاخیز خود چه پیش فرستاده. [هان!] تقوا پیشه کنید و از ناسازگاری با علی بپرهیزید. مباد که گام هایتان پس از استواری درلغزد. که خداوند بر کردارتان آگاه است.
ای مردمان! همانا او هم جوار و همسایه خداوند است که در نبشته ی عزیز خود او را یاد کرده و درباری ستیزندگان با او فرموده: «تا آنکه مبادا کسی در روز رستخیز بگوید: افسوس که درباری همجوار و همسایه ی خدا کوتاهی کردم...».

توصیۀ حضرت علی(ع) برای روا کردن حاجت

توصیه حضرت علی علیه السلام وقتی که می‌خواهیم بنده‌ی خدایی را حاجت روا کنیم:

روا ساختن حاجت جز با سه چیز راست نیاید:

۱- خُرد شمردن آن، تا بزرگ نماید.

۲- پوشیدن آن تا آشکار گردد.

۳- و شتاب کردن در آن تا گوارا شود.

وقتی به کسی وعده برآورده کردن حاجتش را می‌دهیم باید شتاب کرد تا شیرینی‌اش را چشید. هم برای برآورده کننده حاجت و هم برای برآورده شده حاجت!

(برگرفته از وبلاگ گوهرنویس)

ما باید کار خیری که انجام می‌دهیم را کوچک بدانیم تا در درگاه الهی بزرگ شمرده شود و باید مخفیانه عمل کنیم تا در نزد پروردگار آشکارا شود.

کیف و کلاه

هفتۀ گذشته ضایعۀ درگذشت دو هنرمند عرصۀ تئاتر، سینما و تلویزیون را از سر گذراندیم: عزّت الله انتظامی و سیّدضیاءالدّین درّی. اوّلی نام آشناتری برای عموم مردم بود، امّا دوّمی به خاطر کارگردان -و نه بازیگر- بودنش کمتر آشنا بود. کارگردان سریالهای تاریخی "کیف انگلیسی" و "کلاه پهلوی" که مربوط به تاریخ معاصر میهن ما می شوند. خداوند کارگردان مزبور را برخلاف هم اسمش سیّدضیاءالدّین طباطبایی(!) رحمت کند؛ امّا انتقاد جدّی نسبت به دو کار برجستۀ پیش گفته اش و بخصوص کار دوّم وجود دارد که به عرض می رسانم.

کلّاً ورود به عرصۀ تاریخ معاصر آنهم در قالب خلق آثار سینمایی و تلویزیونی، امری بسیار خطیر است که متأسّفانه به نظر می رسد به خاطر تأکیداتی که رهبر انقلاب در این باره یعنی ساخت آثار تاریخی به ویژه تاریخ معاصر به رسانۀ ملّی داشته اند، دچار نوعی شتابزدگی و بی دقّتی شده و آثار ژورنالیستی و ساندویچی، ماحصل آن گردیده است. بعد از سریال ماندگار "سربداران" و یک_دو اثر خوب دیگر، کمتر اثری از این دست در کشور آفریده شده است که حدّاقل سلیقۀ من نوعی را که در رشتۀ تاریخ تحصیل کرده، ارضا نماید. آثار مربوط به تاریخ معاصر هم که حرفش را نزن! از "تبریز در مه" که اردوگاه ایران و روس را آنچنان صفر و صد به تصویر کشیده و نقش فتحعلی شاه نالایق -و نه خیانتکار- را به صرف تعدّد همسران به محمّدرضا شریفی نیا بدهند که چهرۀ همیشگی خود را به همراه اندکی تم خیانت به نمایش بگذارد (انگار تاریخ شوخی بردار است که به خاطر آن قضیۀ مبتذل، نقشی را بدون توجّه به ریخت چهره و تن و تواناییهای ارائۀ آن، بذل و بخشش کنند)، تا "معمّای شاه" که ایراداتش را منتفدان حرفه ای -به خاطر پرمخاطب بودنش- گوشزد کرده اند و نیاز به قلم فرسایی بنده ندارد.

در سریال کلاه پهلوی نیز، عموم ملّت ایران آن زمان که همین امروز نیز از فقر فرهنگی شدیدی رنج می برند و این از انتخابهایشان -اعمّ از کالا یا خدمات یا همسر و یا کارگزاران و مسئولانشان- مشخّص است، به اندازه ای باسواد و آگاه و تحصیلکرده و روشنفکر و در عین حال بی تعصّب و اهل بحث و مناظره نشان داده شده اند که انسان تعجّب می کند که رضاشاه قلدر کم سواد چطور بر اینها مستولی شد و چگونه عوامل استعمار توانستند به چپاول دارایی های مادّی و معنوی ملّت ما بپردازند و بلکه اصلاً چرا همین امروزش هم دچار انواع و اقسام تبعیض ها و مشکلات هستیم؟! سریالهایی مثل "روزی روزگاری" و "روزگار قریب" (که بر پایۀ زندگی واقعی مرحوم دکتر محمّد قریب ساخته شده) وضع جامعۀ آن روز ایرانی را بهتر نمایش می دهند. شاید گفته شود آنها مربوط به روستاها و مناطق دورافتاده بودند، امّا با اطمینان می گویم: همین امروز نیز تهران نسبت به روستاها و شهرستانها به مراتب از لحاظ فکری عقب مانده تر و خرافی تر است. یا شاید گفته شود: آیا یک روشنفکر به معنای واقعی هم در آن زمان نداشته ایم؟ چرا! داشته ایم؛ امّا اوّلاً آنها از خواصّ جامعه بودند و نه عامّۀ مردم، ثانیاً همین ها نیز همگی یا اعدام شدند یا تخریب شخصیّت، و هیچیک آن اندازه نپاییدند که برای خود هوادارانی جمع کنند و جنبشی راه بیندازند که به موفقیّت برسد. از دیگر نشانه های شتابزدگی و کمبود مطالعه در این اثر، اختلاط نام دو شخصیّت معاصر ایرانی و خارجی در دیالوگهای آن است: یکی میرزا مَلکَم خان (به فتح کاف) و دیگری جان مالکوم یا به شکل مشهورتر سِرجان مَلکُم (به ضمّ کاف) که شخص اوّل در سریال با اختلاط با شخص دوّم، میرزا مَلکُم خان(!) گفته می شد. حالا هرچقدر سازندگان آن قسم حضرت عبّاس(س) یاد کنند که دقیق بودیم و همه چیز را مطابق با واقعیّت ساخته ایم، با این پرهای رنگارنگ دم خروس چه کنیم؟! التماس دقّت.

علم ششم

در کنار علومی که قدما با آن سرو کار داشتند، 5 علم نیز بودند که کمابیش بین خواصّ آنان رایج بوده و روی هم رفته با عنوان علوم پنچگانۀ مخفی شناخته می شدند. این علوم عبارتند از:

• کیمیا: کوشش در دگرش تبدیل کانی ها و فلزات، یا علم اکسیر.
• لیمیا: تبدیل قوای فاعل به مفعول یا بالعکس، یا علم طلسمات.
• هیمیا: احوال ستارگان و حیوانات مرتبط با آنها، یا علم تسخیرات.
• سیمیا: راز و رمز اعداد دیدن و تصرّف موجودات تخیّلی و خیالات، یا علم خیالات.
• ریمیا: تردستی یا علم شعبدات.

امّا به نظر می رسد جای علم "مومیا" در این میان خالی است؛ زیرا مومیایی گری نیز تاکنون به طور کامل رمزگشایی نشده و جزئیات آن ناشناخته باقی مانده است. این در حالی است که خود مومیاگران -به ویژه در مصر باستان- دربارۀ فنّ خود ادّعاهای خاصّی نیز داشتند... . یعنی مومیاگری نه صرفاً صنعتی برای مصون ماندن جسم از پوسیدگی، بلکه علمی بود برای جلوگیری از مرگ کامل شخص مومیایی شونده در لحظۀ مرگ به وسیلۀ توقّف تأثیرپذیری او از عامل زمان و بدین ترتیب، امکان زندگی مجدّد جسمانی او. بحث مومیایی موفّق و ناموفّق نیز از همینجا به میان می آید. اگر توجّه داشته باشیم که مردمان باستان هم به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند، ولی مرده را در قبر نیز دارای نیازهای جسمی و جنسی می دانستند، این مسئله روشنتر می شود. چنانچه در قبور بازمانده از دوران کهن، شاهدیم که به همراه مردگان، غذا و نوشیدنی نیز دفن شده است. در تاریخ مغول می بینیم که آنان به همراه جنازۀ بزرگان خود، اسب او و حتّی چند تن از کنیزکانش را هم دفن می کردند.
پس مومیاگری علاوه بر جنبه های جسمانی از جنبۀ روحانی هم برخوردار بوده و لازم است بررسی های علمی دقیقتری در این زمینه صورت بگیرد.

سبک استاندارد

اگر سیر طبیعی سبکهای شعری فارسی را در نظر بگیریم، شاهدیم که بعد از سبک خراسانی که مبتنی بر سادگی و راستی و خردگرایی بود و آذربایجانی که اساس آن به رخ کشیدن معلومات شاعرانه بود و عراقی که پایه اش بر عشق و عرفان و کشف و شهود بوده و به همین خاطر دیرتر پایید، نوبت به سبک هندی رسید که بر مضمون سازی و مضمون یابی های ظریف شاعرانه استوار بود و بعدها نیز به علّت خستگی شاعران از سختگیری های آن، جای خود را به سبک نوعراقی/بازگشت داد. این وضعیت برقرار بود تا بعد از انقلاب مشروطه که کپی ناقصی از ویژگی های ادبیّات غرب به ادبیّات ایرانی اضافه شد و باعث گردید بعضی از شاعران ما در برابرش در دوره های بعدی، سبک های نو خراسانی (مثل مرحوم اخوان ثالث) و نوآذربایجانی (مثل علی معلّم دامغانی) را تجربه کنند. نهایتاً بعد از انقلاب اسلامی، با پیشروی شادروانان: قیصر امین پور، سلمان هراتی و سیّدحسن حسینی، سبک "نوهندی" به عنوان سبک میانۀ شعر فارسی امروز تثبیت شد. تفاوت نوهندی با هندی شاخته شدۀ قبلی، در تعدیل و انعطاف آن است. در این سبک جدید، برخلاف اشعار شاعرانی مانند صائب تبریزی و حتی در زمان خودمان فاضل نظری، یک غزل متشکل از چندین تک بیت مجزا که هرکدام توانایی ضرب المثل شدن داشته باشند، نیست و بین آنها علاوه بر یکسانی وزن و قافیه، پیوندهای عمودی و مهمتر از آن پیوند عُمقی نیز وجود دارد و تک بیت های آنچنانی، فقط یک یا دو بار در طول یک غزل تکرار می شوند. این سبک به جا مانده از آن سه بزرگوار، علاوه بر مضامین متناسب انقلاب اسلامی که در آثار آنان وجود دارد، سبک شعر انقلاب -و نه صرفاً شعر بعد از انقلاب- نیز هست و راهنمایی ها و توصیه های رهبر انقلاب دربارۀ شعر و شاعری را هم اگر مرور کنیم، خواهیم دید که نظرشان بر تقویت این سبک هست؛ البتّه اگر مافیای شعر اجازه بدهد.

نامه های مرموز تاریخ

- مکاتبۀ یزدگرد سوّم ساسانی با عمر بن خطّاب) این دو نامه به احتمال بسیار جعلی و حاوی گاف های بزرگ تاریخی و زبانی و سندی است؛ شرم آورتر از آنکه یک به یک قابل شمردن باشد.

- نامۀ عمر به معاویه با ادبیّات و مضامین جاهلی) این نامه که مربوط به ایّام انتصاب معاویه به حکومت شام می باشد، احتمالاً راست است و دلیلی بر ردّ آن وجود ندارد.

- نامۀ محمّد بن حنفیّه به ابراهیم بن مالک اشتر در مورد مختار) این نامه بی شک جعلی و از جمله مواردی است که مختار را نزد مخالفانش به کذّاب مشهور گردانید.

- وصیت نامۀ پتر کبیر تزار روسیه) برخی این وصیت نامه را ساختگی می دانند، ولی معلوم است که اساس کار سردمداران روسیۀ تزاری و سیاست خارجی آنان -مبنی بر کشورگشایی- بوده.

- نامۀ فتحعلی شاه قاجار به سفیر ایران در استانبول) این نامه جعلی و از شوخی های بی مزّۀ ژورنالیستی اخیر است. مثلاً خواسته اند غفلت و بی لیاقتی فتحعلی شاه را به تصویر بکشند، امّا موفّق نبوده اند. باید توجّه داشت بلاهایی که در دورۀ قاجار بر سر ملّت ایران آمد، همه ناشی از بی کفایتی و خیانتکاری شاهان قاجار نبوده است؛ بلکه علاوه بر آن، مسائل مختلف بین المللی و اوضاع نابسامان داخلی هم در این موضوع تأثیر داشته و تک قطبی دیدن فضا امر درستی نیست.

- نامۀ سیّد جمال الدّین اسدآبادی به ارنست رنان متفکّر فرانسوی) این نامه احتمالاً واقعی و از استنادات آنانی است که سیّدجمال را فراماسون دانسته اند. فراماسونری سازمانی استعماری با تشکیلات مخصوص به خود است که عضویت سیّدجمال در آن احراز نشده است؛ ولی افکار وی بر مبنای این نامه تا حدّی شبیه به افکار مورد تبلیغ فراماسون ها می باشد. از جمله اینکه در جایی با انکار اساس وحی، آن را عبارت از دروغ مصلحتی پیامبران دانسته است. پیامبرانی که انسانهایی بسیار شریف و مصلحان زمان خود بودند و برای اصلاح جامعۀ خود دستوراتی بسیار مترقّی داشتند، ولی جهت مورد اطاعت قرار گرفتن آن چاره ای نداشتند جز اینکه به مردم بگویند اینها از طرف خداست.[لابد معجزاتشان هم باید همین گونه تفسیر شود]!! روی این حساب باید گفت: سیّدجمال خود آدم مذهبی نبوده، ولی به اهمّیت مذهب در جامعه واقف بوده است.

- نامۀ اینشتین به آیت الله بروجردی) در اصل مکاتبۀ این دو بزرگوار با یکدیگر شکّی نیست؛ ولی اینکه متن آن مکاتبات عبارت از همان رسالۀ "دی ارکلرونگ/بیانیه" مورد ادّعای پروفسور مهدوی -مقیم لندن- باشد، امری است که نه قابل اثبات است و نه قابل انکار.

- نامۀ چارلی چاپلین به دخترش) روزنامه نگاری به نام فرج الله صبا مدّعی شده: من که برای بار نخست این نامه را در دهۀ 50 در مجلّۀ روشنفکر نشر دادم، منظورم زبانحال چاپلین بوده و نه لزوماً دشتنوشتۀ خود او. امّا بعد از آن، همه جا این نامه به اسم چاپلین مشهور شد و حالا هیچکس حرف مرا باور نمی کند!

- استوانۀ کوروش هخامنشی) به احنمال مشهور توسّط داریوش جعل شده و بخش هایی از حسّاس ترین قسمت هایش نیز مخدوش است. با این حال، مهمترین ابهامی که پیرامون این کتیبه وجود دارد، این است که: چرا و به چه منظوری "منشور حقوق بشر" نامیده می شود؟!

- کتیبه های ارشام و اریارمنه) در زمان داریوش و به نام اجداد دوّم و سوّم او جعل شده اند، ولی در عین حال دارای ارزش تاریخی و باستانشناختی هستند.

- وصیت نامه های ساختگی داریوش) عمدتاً شامل بیانیه های غیر مستقیم سران فتنه در طول سال 88 بوده و مانند سخنان منتسب به دکتر شریعتی و مرحوم حسین پناهی و اخیراً پروفسور سمیعی در فضای مجازی، برخاسته از نوعی بیماری روانی اجتماعی هستند.

- وصیت نامۀ سیاسی هاشمی رفسنجانی) مهندس محسن هاشمی ادّعا کرده بود که احتمال وجود چنین چیزی هست و ظاهراً قرار است در آیندۀ نزدیک رونمایی شود. امّا از هم اکنون ساختگی بودن آن مشخّص است. مطمئناً این همه مدّت ورثۀ ایشان در حال زیر و رو کردن خانه برای یافتن وصیت نامۀ مزبور نیستند!

کدام دین؟

دین عبارت است از: مجموعۀ اعتقادات، احکام و اخلاق که از طرف خدای متعال برای سعادت بشر به واسطۀ پیامبران ابلاغ شده است. در تعریف کوتاه، اگر -به تعبیر فلاسفه- علّت غایی آن را در نطر بگیریم، عبارت است از: برنامۀ زندگی؛ از این رو علاوه بر شئون معنوی، شامل شئون مادّی هم می شود. خود این معنویّت به نوبۀ خود، علاوه بر متافیزیک و مابعدالطّبیعه، شامل فیزیک و طبیعیّات هم می شود. متافیزیک هم به نوبۀ خود، علاوه بر فراواقعیّت، واقعیّات را هم در بر می گیرد. ولی در حال حاضر به  دلایل متعدّدی که منجر به غلبۀ برنامه های غیر دینی بر برنامه های دینی در زندگی انسانها شده اند، جنبۀ معنوی دین بیش از جنبۀ مادّی آن، از این میان جنبۀ مابعدالطّبیعۀ معنویّت بش از جنبۀ طبیعی آن، و از آن میان هم جنبۀ فراواقعیّت متافیزیک بیشتر از جنبۀ واقعیّتی آن در عرف معمول طرف توجّه قرار گرفته است.

حال با این توضیحات، باید از خود پرسید: آیا این گرایش به دین که در عصر حاضر در سطح جهان -به ویژه کشورهای آتلانتیک شمالی- فراگیر شده، من باب فلسفۀ وجودی راستین دین (=برنامۀ زندگی) است یا من باب فرار از واقعیّت؟ اگر از باب فرار از واقعیّت است، هر مسلک و آیین انحراف آمیزی هم برای این منظور کفایت می کند؛ اما اگر از باب یافتن برنامۀ زندگی است، همانا دین نزد خداوند اسلام است و بس!

از ملّت تا امّت

در مورد جریان تغییر قبلۀ مسلمین از مسجدالاقصی به کعبه در صدر اسلام، سخنان فراوانی گفته شده است؛ از جمله اینکه: در اوایل لازم بود اتّحاد اسلام به عنوان یک دین توحیدی با یهودیّت و مسیحیّت مشخّص گردد، یا اینکه کعبه در آن زمان به صورت پایگاه بت پرستی درآمده بود، و... . امّا در این مقال، می خواهم نکتۀ دیگری را از این قضیه استفاده بکنم که کمتر مورد اشاره قرار گرفته است.

برخی از مستشرقین، اصل ظهور دین اسلام و فتوحات بعد از آن را اینگونه تحلیل کرده اند که: "اعراب که آن زمان حکومت مستقلّی برای خود نداشتند، به فکر تشکیل حکومت و گسترش قلمرو افتادند برای این منظور هم نیاز به دین واحدی بود که آنان را باهم متّحد سازد؛ برای همین اسلام به دست حضرت محمّد(ص) در جزیرةالعرب بنا نهاده شد"!! در ردّ این تحلیل سطحی -و البتّه کینه توزانه- مثالهای نقض فروانی ارائه شده است. یکی از مواردی که قابل ارائه است، می تواند همین مسئلۀ تغییر قبله باشد. اگر اسلام از همان ابتدای امر -برخلاف ادیان یهودی و زرتشتی- یک دین ملّی و نژادی بوده و داعیۀ جهانی نداشت، چه نیازی به اعلام اتّحاد با موحّدان غیر عرب و ایجاد اختلاف با اعراب ساکن مکّه و حجاز داشت؟ اسلام این ماجراها را به جان خرید تا هیچ ذهنی جرئت نکند در آن زمان ظهور این دین الهی را یک مسئلۀ داخلی بین اعراب تلقّی کند. (حتّی قضیۀ هجرت مسلمانان صدر اسلام به قلمرو امپزراتوری مسیحی نشین حبشه نیز در این راستا قابل یررسی است). پس چنین تحلیل هایی فاقد مبانی علمی و پیشینۀ تاریخی و از سر غرض ورزی و عدم آشنایی کافی با ماهیّت پیام اسلام است.

قدم اوّل

سیر مراتب کمال چنین است که: در مرتبۀ اوّل کمال، رفتاری اختیاری از انسان شکل می گیرد؛ و همین رفتار موجبات مرتبۀ بعدی کمال را فراهم می آورد. به عبارتی هر مرتبه از صفت کمال، علّت رفتاری اختیاری متناسب با خود است، که خود این رفتار اختیاری هم علّت است برای مرتبۀ بعدی کمال. و این سیر همچنان ادامه می یابد... .

از این رو عرفا گفته اند: در راه کمال، قدم اوّل را باید انسان بردارد نه خدا؛ امّا شاید بتوان گفت:

خداوندی که مرتبۀ اوّل کمال را بدون هیچ چشمداشتی به همۀ انسان ها بخشیده و موانع را هم برطرف کرده است، با این کار بهانه ای برای انسان باقی نگذاشته است. از این رو در واقع خود قدم اوّل را برداشته است.

وارثان آینده

مستضعف به معنای ضعیف نیست. بعد از رحلت امام خمینی(ره) و در طول دوران سازندگی بود که کلیدواژۀ مستضعف را با عبارت بی مسمّا و توهین آمیز "آسیب پذیر" یا همان ضعیف جایگزین کردند!

شما فقط به این نکته توجّه داشته باشید که:

اگر مستضعف به معنای ضعیف باشد، چطور قرار است -مطابق منطق قرآن کریم- ضعیفان دنیا را اداره کنند؟ مستضعف به معنای ضعیف شمرده شده است؛ یعنی دنیا دست کسانی می افتد که خیلی هم قوی هستند، ولی ظرفیّتهایشان مسدود شده است و در زمان موعود آزاد می شود.

بالاترین جایگاه

حقیقت، هدف نهایی و بالاتر از همه است. دروغ، نقطۀ مقابل آن است. آن کس که برای رسیدن به اهدافش متوسل به دروغ شد، کمترین چیزی که مسلم است این است که: هدفش حقیقت نبوده است؛

و چون هدفش حقیقت نبوده، بالاترین جایگاه از آن او نمی شود.

پس اول از همه، سر خود کلاه گذاشته است!

آیا اسلام مخالف توسعه و تکنولوژی است؟

در خبر است جناب سلمان فارسی (س) بعد از اتمام جریان سقیفه فرمود: «نمی دانید چه گوهری را از دست دادید؟ اگر از مکتب اهل بیت (علیهم السّلام) جدا نمی شدید، در مدّت کوتاهی به چنان مرتبه ای از پیشرفت علمی می رسیدید که مرغ در حال پرواز در هوا را در یک لحظه با رعایت تمام موازین شرعی، به صورت ذبح شده، پاک کرده و پخته شده پیش روی خود حاضر می ساختید؛ یا می توانستید بر روی آب راه بروید». در افق ترسیم شده از حکومت حضرت مهدی(عج) نیز به مواردی در احادیث وارده بر می خوریم که نشان دهندۀ شگفتی های آن دوران است. بیشک نمونه هایی از این دست، نه از سنخ سحر و جادو هستند که از ساحت معصومین -و بلکه مؤمنین- به دور است و نه حتّی از سنخ معجزه که ویژۀ شرایط خاص و اضطراری است؛ بلکه همۀ اینها به مدد دانش و فنّاوری صورت می گیرد، آن هم دانشی که منشأش از وحی الهی است.

از پیشوایان معصوم که بگذریم، آیا افرادی مانند زکریّای رازی کاشف الکل و نخستین کسی که از پنبه در پزشکی استفاده کرد و یا ابن سینا طبیب و دانشمند بزرگ مسلمان -با تمام گرایشات اومانیستی که داشته- اگر در زمان ما می زیستند، فی المثل از "آمپول" برای درمان بیماری ها بهره می بردند یا نه؟ پاسخ بنده قطعاً یک "نه"ی بزرگ قطعی نیست. اینکه برخی می کوشند اسلام و مکتب اهل بیت (ع) را از اساس مخالف با توسعه و تکنولوژی نمایانده و راه چاره را در بازگشت به طریق سلف و توقّف در آن عنوان کنند، قطعۀ تکمیل کنندۀ پازل استعمار در سرزمینهای اسلامی است؛ یعنی: آنچنانکه اروپائیان با خلط مفهوم کلّی دین با مفهوم جزئی مسیحیّت تحریف شده و خرافی آن روز، اساس دین را به اسم ترقّی علمی کنار گذاشتند، مسلمانان نیز با خلط مفهوم کلّی علم با مفهوم جزئی علوم لائیک غربی، بیایند و اساس علم را به اسم تعالی دینی کنار بگذارند!

در حالیکه اسلام، خود در زمینه خرافه ستیزی و خردگرایی پیشتاز بوده و از طرفی علم را هم -که به خودی خود مفهومی خنثی بوده و ارزشی و غیرارزشی ندارد- به دو دستۀ مفید و غیرمفید تقسیم کرده و پیروان خود را از فراگیری بخش غیرمفید آن بازداشته است. بنابراین، راه حلّ اسلام برای رهایی از تبعات ناگوار تمدّن کنونی، نه بازگشت به گذشته که "بازگشت به خود" است و در این راستا آنچه که اسلام با آن مخالف است، نه فنّاوری و تکنولوژی که فن زدگی و تکنوکراسی است. بدین ترتیب هرکجا نیز مفاهیم تعالی اسلامی تحت تأثیر توسعۀ غربی قرار گرفته، نه از جانب مسلمانان واقعی که از طرف سکولارها و سلطنت طلب ها و تکنوکرات ها بوده است. این امر دستمایۀ برخی برای التقاطی جلوه دادن مبانی نظام کنونی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است؛ ولی طبق آنچه که قبلاً نیز توضیح دادم، نظام جمهوری اسلامی داناتر از آن است که از چنین سوراخی گزیده شود و پایه گذاری اش بعد از پاسخ دادن به شبهات مزبور بوده است.

هیچ کاری با تقوا اندک نیست

مولایمان امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمایند:

هیچ کاری با تقوا اندک نیست و چگونه اندک بُوَد آنچه پذیرفتنی است.

عملی که خالصانه و همراه با تقوا انجام شود، در درگاه عظیم الهی مورد قبول واقع می‌شود.و کاری که خداوند عزیز متعال قبول کند بسیار ارزشمند و بزرگ است. چون خود خدا و صفات خدا بزرگ و بی‌نهایت هستند.

(برگرفته از وبلاگ گوهرنویس)

فقیر فرستادۀ خداست

حضرت علی علیه السلام در مقام محرومان و فقراء می‌فرماید:

فقیر فرستاده خداست، کسى که او را محروم دارد خدا را محروم داشته، و آن که بدو بخشد خدا را سپاس و حرمت گذاشته.

فقیر پیام‌رسان است، پیامی از طرف خدا آورده است. کسی که اینگونه به افراد نیازمند نگاه کند، با قلبی رقیق دست خدا را می‌گیرد و به گرمی می‌فشارد. از اموالش که حقیقتا مال خداست مقداری به مسکین می‌بخشد و رحمت الهی را می‌خرد.

فرض کنید یک فرد میلیاردر که بسیار مهربان و سخاوتمند است، میلیون‌ها تومان به شما ‌بخشیده است، بعد از مدتی یک نفر را نزد شما می‌فرستد که به او کمک کنید. شما باشید چکار می‌کنید؟ آیا رهایش می‌کنید؟ یا نه با احترام دستش را می‌گیرید و بخاطر اینکه فرستاده‌ی آن فرد مهربان و بخشنده است اکرامش می‌کنید و تا جایی که در توان دارید به او کمک می‌کنید.

مسکین در واقع مأموری است از طرف خداوند که به ما یادآوری کند که هیچ چیز این دنیا مال خودت نیست. خودت و هستی‌ات ، مال و اموال و خانه‌ات در حقیقت مال خداست که سخاوتمندانه به تو بخشیده است. اگر این نگاه را داشته باشیم به راحتی دست در جیب کرده و سپاس خدای را بجا می‌آوریم.

(برگرفته از وبلاگ گوهرنویس)

مسائل مطرح نشده

آمار شرکت کنندگان کنکور سراسری امسال به لحاظ تفکیک رشتۀ داوطلبان، فاجعه بود؛ به طوری که نزدیک به 68 % داوطلبان تنها از گروه آزمایشی تجربی بودند و مابقی از چهار گروه باقیماندۀ دیگر. که البتّه گروه ریاضی و فنّی نیز تنها حدود 15 % از سهم شرکت کنندگان کنکور را به خود اختصاص داده بود. علّت آن نیز تأکید همیشگی ننه ها بر آیندۀ شغلی فرزندانشان است که: الهی دکتر بشی! این مسئله، در دیدار اخیر حضرت امام با اهالی دانشگاه فرهنگیان نیز مورد گوشزد قرار گرفت. ریاضیات رشتۀ بسیار مهمّی است و نباید اینچنین سال به سال از علاقه مندانش کاسته شده و به اصطلاح آب برود. چاره چیست؟

یاد برنامه های کودک دهۀ 60 تلویزیون و سریال ق مثل قلقلک (مبصر چهارسالۀ کلاس) افتادم که در آن آقای حسین محبّ اهری در نقش معلّم کلاس همیشه سعی داشت از ریاضی با عنوان "درس شیرین ریاضی" یاد کند تا دانش آموزان کم حوصله را نسبت به آن علاقه مند نماید. امّا آیا در در عالم واقع نیز چنین اقداماتی کافی است؟ به نظر می رسد دلیل اصلی ریاضی گریزی دانش آموزان ما، آن است که نمی دانند واقعاً این همه معلومات و معادلات در کجای زندگی به دردشان می خورد. اگر در کنار هر مبحث جدیدی که یاد می گیرند، در پایان همان درس مسئله های دارای جنبۀ کارکردی مربوط به آن در زندگی روزمرّه را نیز به عنوان تکلیف برای خود حلّ و فصل کنند، متوجّه کارآمدی این درس شیرین می شوند؛ امّا دریغ و افسوس که به جای حلّ مسئله های عملی، تنها به حلّ "معادله" های نظری از قبیل پیدا کردن x و امثالهم می پردازند و بدون اینکه مباحث را یاد بگیرند، تنها به آن عادت می کنند و بعضاً در این رشته سرآمد نیز شده و برای نسل بعدی تدریس و چه بسا کتاب درسی هم تألیف می کنند و بدینگونه این دور باطل همچنان ادامه می یابد! علّت کجاست؟

با مروری که بر کتابهای تدوین شده در عرصۀ عروض و قافیه در ادبیّات داشتم، به یقین رسیدم که اساتید بزرگوار ادبیّات، بعضاً از سر انحصارطلبی و کمی هم حسادت، راضی نیستند که شاگردان، مباحث سادۀ این علم را به همان صورتی که هست بیاموزند و به کار ببندند و مایلند لقمه را دور سر چرخانده و سپس در دهان بگذارند. آیا اساتید ریاضی نیز چنین نگاهی دارند؟ یعنی اگر دانش آموز دورۀ راهنمایی مسئله ای عملی مربوط به یک مبحث متوسّط ریاضی را حل کرده و به عینه ببیند که در چه عرصه هایی به درد می خورد، آن وقت است که خود را یک مهندس تمام عیار حس خواهد کرد و این برای اساتید پیام خوبی نخواهد داشت. ان شاءالله که اینگونه نباشد؛ ولی اصلاح وضعیّت موجود با پیشنهادی که داده شد، از ضرورتهای فوری و اورژانسی کشور است.